Liefde is dit
Eén euro en vijftig cent. Dat is de prijs van de half in plastic, half in papier verpakte rozen die de Jumbo heeft uitgestald voor Valentijnsdag. Eén euro en vijftig cent om een ander te verrassen met een dieprode bloem die al sinds jaar en dag symbool staat voor de liefde. Iemand heeft dat ooit bedacht en doorverteld en zo is het van mens op mens, generatie op generatie overgedragen: liefde is dit.
Op mijn werk zie ik een vrouw, met een bordeauxrode jurk en hoge bruine laarzen, en ze vormt samen met haar geliefde, die gekleed gaat in een donkerblauw pak, een erudiete en perfecte eenheid. Een paar meter verder loopt een ander stel, gehuld in tinten zwart, grijs en wit, evenzo esthetisch en ongenaakbaar, maar met het donkere voorkomen van hun kleding stralen ze daarnaast iets onbevreesds uit. Heel af en toe loopt de één weg van de ander, waardoor het zwart-witte palet kortstondig opgebroken wordt in tweeën, maar nooit voor te lang. Het andere koppel geeft elkaar een vlugge mondkapjeskus. Liefde is ook dit.
In mijn aantekeningen van een college over psychoanalyse en het onderbewuste staat: “What is love?” Het wat schokkende antwoord op die vraag luidt: “‘I love you’ means: ‘don’t think you have a life of your own’”. In één van zijn liefdesgedichten schrijft Hugo Claus:
Het parelsnoer
dat hij gekocht had voor haar
hield hij klaar
als een paar handboeien.
Liefde impliceert dus ook onvrijheid, een geketend zijn aan de ander. Je kunt je afvragen of dit goed of slecht is, want niet voor iedereen is vrijheid altijd het hoogste goed. Het is niet ondenkbaar dat verliefde mensen gewillig iets opofferen voor de ander.
Voor sommigen is liefde een geur, zoals de geur van vers afgebakken broodjes in het weekend, van koel en vochtig gras, dat kriebelt tussen je tenen. Voor de wetenschapper is liefde oxytocine, het vrijkomen van dit stofje, liefdeshormoon en neurotransmitter in één, in ons lichaam. En liefde is een optelsom van keuzes, de keuzes van de mensen die elkaar liefhebben – alsof zij een wit canvas beschilderen dat nimmer helemaal gelijk is aan de beschilderde doeken van anderen.
Op Valentijnsdag schijnt de zon, het gerimpelde water van de vijver ligt er kalmpjes bij en er is een moment van stilte alvorens er weer een volgende trein voorbij zal razen. Er zitten twee mensen aan het water, knieën opgetrokken en dicht tegen elkaar aan, terwijl een paar meter verderop een stel innig staat te kussen – misschien ter afscheid, voordat één van hen straks in de trein stapt. Liefde is ook gewoon dit, denk ik.