Vijftig jaar Psychologie: pioniersgeest en veerkracht
Elke maand plaatst projectleider Academisch Erfgoed Pieter Siebers kenmerkende gebeurtenissen, personen, gebouwen of objecten in historisch perspectief. Deze keer: vijftig jaar Psychologie aan Tilburg University.
Op 31 maart vierde Psychologie het 50-jarige bestaan van de opleiding, met onder meer een mini symposium. Ook werd door de faculteit een boek gepresenteerd en in het Cobbenhagengebouw werd een kleine tentoonstelling geopend, met de belangrijkste ontwikkelingen in woord en beeld.
De start in 1971 was bijzonder. De vloerbedekking was nog niet gelegd toen zo’n tachtig studenten zich eind augustus meldden voor de nieuwe studie Psychologie in Tilburg. De universiteit heette nog Katholieke Hogeschool Tilburg en was gevestigd in enkele voor de gelegenheid opgetrokken houten noodgebouwen die te boek stonden als provisorium.
Geestelijk vader
De decaan van de kersverse studie was de in Nijmegen opgeleide en gepromoveerde psycholoog Frans van Dooren, die al sinds 1954 hoogleraar Bedrijfspsychologie en Sociale Psychologie was in Tilburg. Hij mag beschouwd worden als de geestelijk vader van de subfaculteit Psychologie, wat de formele status van de opleiding was. Van Dooren was rector magnificus van de hogeschool in het jaar dat de instelling verhuisde van de binnenstad naar een vlakte in het westen, aan de rand van het Warandebos.
Zijn bestuurlijke ervaring kwam hem goed van pas om de instelling die in 1927 begonnen was als een handelshogeschool uit te bouwen tot een academische opleiding, ook voor de juridische, sociale en medische wetenschappen. Eind jaren ’60 ging een medische faculteit aan de neus van Tilburg voorbij, maar bleek de tijd wel rijp om het Ministerie van Onderwijs te bewegen om – na een advies van de toenmalige Academische Raad – een opleiding Psychologie in Tilburg te vestigen.
Niet in elkaars vaarwater
Van een leien dakje was dat proces allerminst gelopen, niet in het laatst doordat er afspraken gemaakt moesten worden met de Nijmeegse universiteit. Die was evenals Tilburg van katholieke signatuur en het ministerie vond dat deze twee bijzondere instellingen niet in elkaars vaarwater dienden te koersen. Onder andere dat spanningsveld zorgde ervoor dat de Tilburgse opleiding nadrukkelijk werd gepositioneerd in de ‘empirische’ traditie, met diverse laboratoria die wetenschappers en studenten vanaf het eerste begin ter beschikking stonden.
Tilburg stond, zo beklemtoonde Van Dooren, niet in de ‘rationele’ wijsgerige traditie. Men sprak graag van het EOT-paradigma, waarvan de fundamenten werden gevormd door Economische Psychologie, Organisatiepsychologie en Technopsychologie. Op dat laatste vlak kon Tilburg bogen op een wat langere traditie: al in 1933 was Jan de Quay (de latere minister-president) benoemd tot hoogleraar Bedrijfsleer en psychotechniek.
Pieter Siebers is kunsthistoricus en verantwoordelijk voor het academisch erfgoed van Tilburg University. Hij is verbonden aan de divisie Executive Services en schreef onder meer de Kleine encyclopedie – Tilburg University 1927-2017, waarin heden en verleden van de instelling worden belicht. Meer informatie over de geschiedenis van de universiteit vind je op het erfgoedportaal.
