Punk is pas echt punk door de vrouwen

Punk is weer hip. Niet zo gek in een tijd waarin de onvrede over ongelijkheid groeit. Filosofie-promovenda Georgina H. Mills schreef een essay over de rol van vrouwen in de punkbeweging. Zelf speelde ze ook in een punkband: ‘Mijn favoriete bands van de beginjaren zijn door vrouwen geleid.’

Afgelopen twee jaar beleefden Nederlandse punkbands als Hang Youth en Tramhaus hun doorbraak. De Rotterdamse band Vulva zorgde voor Kamervragen en internationale acts als The Chats, Viagra Boys en Amyl and The Sniffers worden op mainstream festivals geboekt en touren langs uitverkochte poppodia door heel Europa.

De oorsprong van punk ligt in het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw. Al sinds haar ontstaan heeft deze subcultuur te maken met verschillende vooroordelen. De vraag die zowel binnen als buiten de punkbeweging altijd weer oplaait is: wat is nu eigenlijk punk?

Antwoorden op die vraag vind je in het boek Punk Rock and Philosophy. Een bonte verzameling filosofische essays dat is samengesteld door Joshua Heter en Richard Greene.

Georgina H. Mills, filosofie-promovenda bij Tilburg University, is sinds haar tienerjaren geïnteresseerd in punk. Zelf speelde ze in de punkband Timewaster Anonymous, later afgekort als TWAts. Voor het boek Punk Rock and Philosophy schreef ze het essay ‘ReMENbering the Punk Movement’. Daarin schrijft ze over de invloed van vrouwen op de beginjaren van de Britse punkbeweging en hoe deze invloed collectief vergeten wordt.

Je schreef een essay voor het boek Punk Rock and Philosophy. Wat hebben punk en filosofie met elkaar gemeen? 

‘Elke culturele esthetische groep en elke jeugdbeweging draag impliciet en expliciet filosofie met zich mee. Bij punk is dit heel expliciet omdat het een duidelijke tegenbeweging is.’

Punk staat middenin de maatschappij. Anderzijds krijgen filosofen vaak te horen dat ze vanuit hun ivoren toren te veel afstand hebben tot de samenleving. Hoe zie jij dit?

‘Die kritiek op filosofie is denk ik terecht. Ik zou graag willen dat filosofie niet in de ivoren toren zit. De universiteit is erg traditioneel en kan ontoegankelijk voelen voor mensen buiten de academische wereld. Dit zou niet zo moeten zijn. Iedereen kan filosoferen. Schrijvers als James Baldwin en Audre Lorde hebben geen filosofische achtergrond, maar zijn geweldige filosofen.’

Jouw essay gaat over de invloed van vrouwen op de beginjaren van de punkbeweging in Londen. Waarom wilde je over dit onderwerp schrijven?

‘Mijn favoriete bands van die beginjaren zijn door vrouwen geleid. Deze vrouwen voelden geen belemmeringen. Dat is super interessant voor een beweging uit de jaren zeventig. Deze beweging was expliciet een tegencultuur, wees expliciet de normale barrières af en bood structureel toegang tot muziek.

‘De punkbeweging zei: ‘Muziek is voor iedereen’. Dat is een enorm filosofisch standpunt. Het standpunt was: alles wat je moet doen om mee te doen, is meedoen. Met slechts een paar gitaarakkoorden kon je zelf al een punknummer maken. Niemand hoefde toestemming te vragen aan een autoriteit. De punkbeweging is een esthetische democratische beweging.’

‘Vrouwen maakten een belangrijk onderdeel uit van deze tegenbeweging. Alleen wordt die rol vaak vergeten in de geschiedenisboekjes. Daarmee corrumpeer je de betekenis van punk, concludeer ik in mijn essay. Wanneer je de bijdrage van vrouwen namelijk vergeet, onderwaardeer je niet alleen de rol van vrouwen, je onderwaardeert hoe inclusief de punkbeweging was. Je neemt de punk uit de punkbeweging wanneer je de vrouwen er uithaalt.’

Hoe komt het dat deze inclusiviteit vergeten lijkt te zijn?

‘Het is nu eenmaal zo dat de meest succesvolle punkbands uit de geschiedenis mannelijk zijn. The Clash is één van mijn favoriete punkbands, maar ook één van de succesvolste ooit. Zij waren mannelijk, net zoals The Ramones.

‘Ik denk niet dat dit alleen toeval is. Er zullen ongetwijfeld redenen zijn dat mannelijke punkbands succesvoller zijn dan vrouwelijke. Waarschijnlijk speelt seksisme hierbij een rol. Maar de gebrekkige herinnering van de rol van vrouwen in punk, komt denk ik ook omdat punk wordt geassocieerd met masculien gedrag. Tegendraads, boos en rebels.

‘Alles wat de beweging uitstraalt wordt niet als vrouwelijk gezien. En dat is zonde. Daarnaast herinneren we ons de succesvolste vrouwen uit de punkbeweging vooral door hun activiteiten na hun punkcarrière. De collecties van Vivienne Westwood zijn pas populair geworden in de jaren tachtig, toen de punkrage ten einde was. Haar werk uit de jaren zeventig komt nooit onder de aandacht. Desondanks wordt ze gezien als de grootmoeder van punk.

‘Hetzelfde geldt voor de band Blondie. Zij waren in eerste instantie een punkband, maar hun succes kwam pas later, tijdens de new wave periode. Nadat zij hun geluid aanpasten en afgleden van hun punkachtergrond. Er zijn ook mannelijke bands waarbij dit is gebeurd, maar bij vrouwelijke bands lijkt er meer een patroon in te zitten.’

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we de invloed van vrouwen op de punkbeweging collectief beter onthouden?

‘Luisteren naar de muziek van vrouwen binnen punk is een goed begin. Denk bijvoorbeeld aan bands als: X-Ray Spex, The Slits, maar ook hedendaagse bands zoals Big Joanie en Slagheap. Of bands die al lang en nog steeds muziek maken zoals Sleater-Kinney. Daarnaast moeten we de stereotypes aanpassen van wat we denken dat punk is. Dat is nog te vaak studs, spikes, Sid Vicious en Johnny Rotten.

‘Ook zou ik iedereen die geïnteresseerd is in punk de biografie van Viv Albertine aanraden. Dit is het beste boek dat ik heb gelezen als het gaat om punk. De voormalig gitarist van The Slits vertelt in dit boek hoe het was om als vrouw een punker te zijn in de jaren zeventig. Zij vertelt bijvoorbeeld hoe ze samen met haar vrouwelijke bandleden uit hotels werd gezet vanwege hun uiterlijk. Terwijl de mannelijke bandleden van The Clash, waarmee ze destijds op tour waren, wel welkom waren.’

_Advertentie.