Een nieuwe generatie filosofen vindt hun studie te eenzijdig: ‘Filosofie moet ook gaan over vrouwen, racisme en mentale gezondheid’

Het is hoog tijd dat het in de filosofie niet alleen meer gaat over wat dode witte mannen te zeggen hadden, volgens Imre van Dreumel van de filosofische studentenclub MAP Tilburg. ‘Filosofen denken na over hoe je een samenleving inricht of wat gelijkheid is. Het is onrechtvaardig om dit enkel vanuit een Westers mannelijk perspectief te benaderen.’

De filosofie moet inclusiever en rechtvaardiger worden. Vanuit dat idee richtte een groep Tilburgse filosofiestudenten, onder leiding van toenmalig PhD-student Yvette Drissen, in 2020 de eerste Nederlandse tak van MAP (Minorities and Philosophy, red.) op, een internationaal studentennetwerk met precies dat doel.

De eerste lichting van MAP Tilburg had een vliegende start. Vanuit hun gemeenschappelijke enthousiasme voor een inclusievere samenleving organiseerden zij in korte tijd leesgroepen, debatten, podcasts, lezingen en een filosofiefestival.

De vaart zat er goed in, maar Drissen promoveerde en anderen van het team studeerden af. MAP leek langzaam van de campus te verdwijnen. Met de start van dit academische jaar is daar verandering in gekomen: er zijn weer een aantal studenten actief geworden die de filosofie-cultuur in Tilburg willen veranderen.

Hun eerste grote project is het organiseren van het jaarlijkse ALL too HUMAN festival op zaterdag 28 oktober in theater De Nieuwe Vorst. Een goed moment om met de nieuwe voorzitter Imre van Dreumel te spreken over haar plannen met MAP.

Hoe ben jij bij MAP terechtgekomen?

‘Yvette gaf vorig jaar tijdens een college een presentatie over MAP. Ik was meteen enthousiast over hun visie op filosofie, maar net begonnen met studeren. Ik wilde eerst kijken hoe het studeren beviel. Dat bevalt me goed en ik heb tijd over. Daarom heb ik Yvette een bericht gestuurd en ben ik begonnen als voorzitter.’

Jullie doelstelling is om filosofie inclusiever en rechtvaardiger te maken. Waarom is dat nodig?

‘Het probleem met veel filosofieopleidingen is dat het vooral gaat over het werk van witte mannen die dood zijn. Het bestuderen van hen is logisch en goed. Dat moet er zijn. Zij zijn door historische redenen ook de kern van filosofie en daar is alles in principe op voortgebouwd.

‘Daarbovenop zou er meer ruimte kunnen komen om andere perspectieven te bespreken. De filosofieopleiding van Tilburg is volledig gefocust op Westerse filosofie. Er zou meer aandacht uit kunnen gaan naar niet-Westerse filosofie en vrouwen. Dat betekent niet dat we minder willen leren over de werken van de traditionele grote namen, maar dat we ook de filosofie daarbuiten willen bestuderen.’

Maakt de huidige focus op Westerse filosofie de opleiding ook onrechtvaardig?

‘Filosofie gaat over kennis, maar ook over hoe we de samenleving inrichten of vragen als: wat is waarheid? Wat is waardevol? Wat is gelijkheid? Als je antwoorden op deze vragen alleen baseert op een Westers mannelijk perspectief dan krijg je geen allesomvattend beeld. Het is heel eenzijdig.

‘Filosofie mist dan ook een breed scala aan perspectieven en onderwerpen. Denk niet alleen aan de voor de hand liggende onderwerpen als feminisme en racisme. Er is ook te weinig aandacht voor onderwerpen als mentale gezondheid, armoede of vmboschaamte.’

Hebben jullie concrete plannen om dit te veranderen?

‘We hebben geen pamflet klaarliggen waarin staat hoe we de canon zo snel mogelijk willen aanpassen, of dat we volgende week de universiteit gaan bestormen.’

Jammer…

‘Wie weet later! Voor nu willen we met een gemotiveerde groep bezig zijn met inclusiviteit binnen filosofie en anderen de ruimte geven om hun ideeën hierover te delen.’

Hoe zie je dit voor je?

‘We zijn begonnen met een boekenclub. Iedere maand kiezen we gezamenlijk een werk uit om te bespreken. Daar geven we aandacht aan denkers die op de universiteit niet worden benoemd. Bovendien organiseren we 28 oktober, in samenwerking met voormalig MAP-leden, het jaarlijkse ALL too HUMAN festival in de Nieuwe Vorst. Wij willen rustig beginnen en langzaam uitbreiden.

‘In het eerste jaar van MAP Tilburg is er uit enthousiasme veel gedaan. Er werden van meet af aan grote evenementen georganiseerd. Dit had ook een keerzijde. Er is te laat geïnvesteerd in nieuwe studenten. Vervolgens studeerde iedereen af en er was niemand die het werk overnam. Aan ons nu de taak om alles weer van de grond te krijgen en een nieuwe groep te bereiken die op onze initiatieven afkomt.’

Wat kunnen we van het festival verwachten?

‘Het onderwerp is rewriting history. Het begint om één uur in de middag met workshops en lezingen van verschillende filosofen zoals Catherine Robb en Martha Claeys, maar ook niet-filosofen zoals DJ St. Paul. In de avond is er meer aandacht voor kunst en muziek.’

Is het mogelijk om de geschiedenis te herschrijven?

‘Het is vooral belangrijk om te erkennen dat, net als de filosofie, geschiedenis eenzijdig is geschreven. Je kunt toevoegingen doen zodat er ook andere zaken worden belicht. Zo kan er een completer beeld van de geschiedenis komen. De boodschap van het festival is dan ook niet om geschreven teksten te verbranden.

‘Het is goed om te laten zien waarom teksten op een bepaalde manier geschreven zijn. Tijdens het festival is er bijvoorbeeld de tentoonstelling ‘De Roze Draad’, die aan de hand van oude archieven de queer geschiedenis van Tilburg laat zien. Een geschiedenis waar in het verleden weinig aandacht voor is geweest, maar die wel bestaat.’

_Advertentie.