Dit is wat VVD, GroenLinks-PvdA, NSC en D66 willen doen voor studenten

Waar staan politieke partijen voor als het om studentenzaken gaat? Univers bekeek de verkiezingsprogramma’s en zette de meest opvallende standpunten op een rijtje. Met deze keer: VVD, GroenLinks-PvdA, NSC en D66.

De drie meest genoemde studententhema’s in verkiezingsprogramma’s van 2023 zijn de internationalisering van onderwijsinstellingen, (studenten)huisvesting en de vraag of de zogenaamde pechgeneratie gecompenseerd moet worden, en zo ja, op welke manier. Over de terugkeer van de basisbeurs heerst eensgezindheid, want geen enkele partij wil dat terugdraaien. Over hoe Nederland om moet gaan met de grote hoeveelheid internationale studenten op universiteiten verschillen de meningen. Hieronder vind je de meest opvallende standpunten per partij.

VVD –  Meer online colleges

De partij, die in 2015 samen met de PvdA, D66 en GroenLinks de basisbeurs afschafte, is blij met het herinvoeren van de beurs en wil deze daarom voorlopig behouden. Daarnaast wil de VVD het onderwijs flexibeler maken door onder andere hoorcolleges standaard online aan te bieden. Ook diende de VVD in 2022 het wetsvoorstel leeruitkomsten hoger onderwijs in. Deze wet moet studenten met praktijkkennis makkelijker in compensatie voor bepaalde vakken voorzien.

Om de krapte op de woningmarkt op te lossen, wil de VVD onder andere van leegstaande kantoren studentenwoningen maken. Ook wil de partij dat er meer kleine, relatief goedkope huizen gebouwd worden om starters tegemoet te komen.

De VVD ziet de keerzijde van de hoge instroom van internationals aan universiteiten. Het invoeren van een numerus fixus bij opleidingen die aansluiten op arbeidsmarkten waar geen tekort aan arbeidskrachten is, moet dat verhelpen. Studies die gericht zijn op sectoren waar wel een tekort is, moeten goedkoper worden. Daarnaast wil de VVD studeren in Nederland duurder maken voor niet-Europese studenten.

Gevoelige wetenschappelijke kennis moet beter beschermd worden, vindt de VVD. Om te voorkomen dat waardevolle informatie in de verkeerde handen terechtkomt, wil de partij dat internationale onderzoekers en internationale samenwerkingen grondig gescreend worden. De partij wil ook dat het openbaar wordt wie bepaald onderzoek financiert.

GroenLinks-PvdA – Met studieschuld toch een hypotheek

De druk op studenten is groot, signaleert GroenLinks-PvdA, daarom zien ze kwalificaties als cum laude liever verdwijnen. Ook moeten er meer fondsen komen om studenten die het mentaal lastig hebben te ondersteunen. GroenLinks-PvdA pleit tevens voor een Eerste Generatie Studiefonds.

Jongeren met een studieschuld als gevolg van het leenstelsel moeten volgens de partij worden geholpen door de rente op die schuld te bevriezen. GroenLinks-PvdA wil ook dat een studieschuld geen belemmering is bij het afsluiten van een hypotheek.

In het programma van GroenLinks-PvdA worden studenten of starters op de woningmarkt niet specifiek genoemd. Om jongeren op de woningmarkt te ondersteunen moeten bezuinigingen op de huurtoeslag worden voorkomen, zo is het idee. Daarnaast wil de partij er met een wet voor zorgen dat een vast huurcontract de norm wordt.

Er moet grip op internationalisering van het onderwijs komen, vindt GroenLinks-PvdA. Om dit te realiseren wordt de financiering van onderwijsinstellingen op basis van studentenaantallen verlaagd. De Wet op hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek moet worden aangescherpt, zodat de keuze voor Engelstalige opleidingen beter onderbouwd wordt.

Vluchtelingenstudenten mogen van GroenLinks-PvdA niet geconfronteerd worden met hogere collegegelden dan studenten die behoren tot de landen binnen de Europese Economische Ruimte (EER).

Nieuw Sociaal Contract – Internationals zo veel mogelijk weren

Ook NSC is blij met de terugkeer van de basisbeurs. De pechgeneratie moet worden geholpen door de rente op de studieschuld gedurende tien jaar zeer laag te houden. NSC wil kijken of er andere tegemoetkomingen mogelijk zijn, maar een concreet plan ontbreekt hierbij.

De kamernood onder studenten kan volgens de partij van Pieter Omtzigt worden aangepakt door woningen te splitsen en leegstaande gebouwen te verbouwen. Ook wil NSC universiteiten stimuleren om woonruimte op de campus aan te bieden en om mensen die relatief groot wonen aan te sporen om van woning te ruilen met iemand die te krap woont.

NSC is kritisch op alle vormen van migratie en wil internationale studenten zoveel mogelijk weren. Het aantal internationale studenten moet gerelateerd zijn aan het aantal beschikbare studentenwoningen in een stad. Op een aantal uitzonderingen na wil NSC dat opleidingen standaard in het Nederlands worden aangeboden. Het moet voor EU-studenten moeilijker worden om een basisbeurs te ontvangen. Voor studenten die van buiten de EU komen, wordt het collegegeld significant hoger.

Op universitair onderzoek is NSC kritisch, want teveel hoogleraren zouden zich bezighouden met winstbelasting, terwijl geen enkele leerstoel is toegewezen aan het toeslagenstelsel. Onacceptabel, vindt NSC. Onderzoek moet zich meer richten op Nederlandse beleidsvraagstukken als openbaar bestuur, fiscaliteit en welzijnswerk.

D66 – Uitwonende studiebeurs omhoog

Van alle partijen noemt D66 het woord student veruit het vaakst in het verkiezingsprogramma: 103 keer. D66 wil selectieprocedures bij de aanmelding voor een opleiding zoveel mogelijk afschaffen en deze alleen toestaan wanneer er teveel aanmeldingen ten opzichte van de beschikbare plekken zijn.

Studenten moeten er financieel op vooruitgaan, vindt D66. Een uitwonende beurs moet daarom met 165 euro omhoog, met de ov-studentenkaart moet je ook de ov-fiets kunnen pakken, er moet een minimale stagevergoeding komen, en een tweede studie moet tegen lager collegegeld gevolgd kunnen worden. Ook wil de partij het collegegeld aanpassen aan het aantal studiepunten dat een student feitelijk volgt.

Om het aantal internationals op universiteiten te beperken, wil D66 opleidingen alleen in het Engels aanbieden als dit meerwaarde heeft. Hoe bepaald wordt of Engels meerwaarde heeft, legt de partij niet uit. Daarnaast zit er een maximum aan het aantal studenten dat een universiteit mag toelaten, dit aantal is afhankelijk van de beschikbare wooncapaciteit binnen de regio.

Het studentenwoningtekort moet worden aangepakt door op studenten gerichte huizen met gemeenschappelijke ruimtes te bouwen. Huiseigenaren en huurders zouden makkelijker een kamer moeten kunnen verhuren. Als een universiteit wil groeien, dan is deze medeverantwoordelijk voor de huisvesting van studenten, vindt D66.