Het studentenleven is een broeinest voor geweld tegen vrouwen

Vrouwen zijn geen hoeren of sperma-emmers. En zo moet je ze ook niet voor de grap noemen, schrijft columnist Tom Grosfeld. ‘Woorden zeggen iets over hoe we denken, en dus uiteindelijk over hoe we handelen.’

‘Alles wat de mens maakt, gaat onmiddellijk zijn verdere bestaan conditioneren,’ schreef filosofe Hannah Arendt in De menselijke conditie. Het was maar een bijzinnetje, best een onbeduidend stukje tekst in het grotere geheel, maar toch bleef ik eraan denken. Waarschijnlijk omdat het zo treffend uitbeeldt dat we niet in een vacuüm leven, maar dat alles wat ons omringt – techniek, cultuur, sociale normen – invloed op ons heeft, onze manier van denken en leven stuurt, bepaalt welke waardes we belangrijk vinden, en welke minder. 

Taal, een van de oudere technieken die de mens heeft ontwikkeld, is daarin geen uitzondering. Het bepaalt in verregaande mate hoe we de werkelijkheid ervaren, hoe we dingen indelen en ordenen. Er zitten opvattingen en aannames in verstopt over hoe we met elkaar omgaan, over wat we normaal vinden.

De afgelopen weken was er, in het kader van de Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, veel aandacht voor grensoverschrijdend gedrag tegen vrouwen. Ook weer zoiets: ‘geweld’ is veel directer dan het omfloerste ‘grensoverschrijdend gedrag’. Geweld klinkt ontoelaatbaar, terwijl grensoverschrijdend gedrag voelt als iets waar je wel mee weg kunt komen, passiever ook, alsof het je als dader maar is overkomen. 

Het studentenleven is helaas een broeinest voor geweld tegen vrouwen. De afgelopen jaren liggen vooral studentenverenigingen onder vuur, met als meest illustratieve en misschien wel schokkende voorbeeld het herendiner van een Amsterdamse studentenvereniging. Vrouwen werden er niet alleen ‘niks meer dan hoeren’ genoemd, maar ook ‘sperma-emmers’, gevolgd door: ‘Mannen zullen hun nekken breken om hun lul erin te stoppen.’

Ik beweer niet dat woorden direct tot daden leiden, maar wel dat woorden iets weggeven over hoe we denken en dus uiteindelijk over hoe we handelen. Zulke teksten – die ook hier in Tilburg gebezigd zullen worden – zijn daarom niet los te zien van de resultaten van het onderzoek van Amnesty International van twee jaar geleden, namelijk dat in Nederland 11 procent van de studentes is verkracht tijdens hun studententijd. 

Daarom is het zo belangrijk dat je als student je medestudenten aanspreekt wanneer ze met vrouwonvriendelijke bagger aan het strooien zijn. Hoe moeilijk dat ook is, hoe stevig je daarvoor ook in je schoenen moet staan en hoezeer je daarmee ook ingaat tegen de heersende norm. 

Want wanneer vrouwelijke studentes in mannelijke kringen voortdurend – bij wijze van ‘grap’ – ontmenselijkt en verdinglijkt worden, wordt het steeds moeilijker om op het moment dat het erop aankomt – bijvoorbeeld wanneer je na een feestje met een studente die veel te veel heeft gedronken op haar kamer belandt – te bedenken dat je niet zomaar iemands lichaam binnendringt wanneer het onduidelijk is of de ander dat wil. 

Wie de mens – en dus zijn daden – écht wil veranderen, verandert, kortom, eerst zijn taal.

_Advertentie.