Politiek socioloog Ruud Wouters: ‘Studenten van Palestine Solidarity moeten een plek aan tafel opeisen’

In navolging van andere actiegroepen in Nederland, laten ook Tilburgse studenten de afgelopen weken van zich horen. Politiek socioloog Ruud Wouters kijkt met interesse naar het pro-Palestijnse protest op de campus: ‘Studenten stellen Tilburg University de vraag: ben je met ons of ben je tegen ons?’

Waarom krijgt de ene actiegroep veel mensen op de been en weet de andere actiegroep nauwelijks aandacht te trekken? Politiek socioloog Ruud Wouters bestudeert sociale bewegingen en richt zich in zijn onderzoek vooral op onderwerpen als mobilisatie van deelnemers aan protestacties, media-aandacht, de publieke opinie en beleidsverandering.

Hoe keek de Vlaamse universitair docent, verbonden aan de sociologiefaculteit, de afgelopen weken naar het campusprotest van actiegroep Palestine Solidarity Tilburg (PST)? Hij schat de kansen van de pro-Palestijnse studentenbewegingen in Nederland hoog in. Maar wijst ook op de noodzaak om de aandacht deze zomer vast te houden, want dan valt het campusleven stil: ‘Als actievoerders iets voor elkaar willen krijgen, moeten ze ervoor zorgen dat het probleem niet van de agenda verdwijnt.’

De afgelopen weken hebben studenten van PST zichtbaar van zich laten horen op de Tilburgse campus. Wat kunt u vanuit uw vakgebied hierover zeggen?

‘Wat je in Tilburg ziet gebeuren, zagen we eerder ook al gebeuren op andere campussen. In de sociologie noemen we dat diffusie: de Tilburgse studenten hebben gekeken naar de acties van studenten op andere universiteiten en weten daardoor goed in te schatten welke protestacties succesvol werken.

‘Met hun acties proberen studenten de universiteit te bevragen over de rol van de academische gemeenschap in dit conflict en stellen ze de gehele academische gemeenschap de vraag: ben je met ons of ben je tegen ons?

‘En hun acties hebben effect. Zo heeft een groep medewerkers zich in een open brief solidair getoond met de actievoerders en wisten de actievoerders aan tafel te komen bij het College van Bestuur.’

Hoe schat je de kansen in van deze studentenbewegingen?

‘Studenten zijn er goed in geslaagd om een kritisch geluid naar voren te brengen over het conflict in de Gazastrook. Op Amerikaanse campussen wisten studenten zelfs zoveel aandacht te krijgen dat president Biden even leek te twijfelen om extra wapens te leveren aan Israël. Ook andere universiteiten vragen zich af of ze samenwerkingen met Israëlische partners bekend moeten maken en of ze deze banden eventueel moeten opschorten.’

Waarom laten vooral studenten van zich horen?

‘Zoals blijkt uit het ‘civic voluntarism’-model gaan mensen protesteren omdat zij dat kunnen, omdat zij dat willen en omdat zij gevraagd zijn. Studenten hebben op al die factoren een streepje voor. Het is dan ook niet gek dat zij het voortouw nemen.

‘Studenten hebben de tijd, hebben geen baan, hebben minder verantwoordelijkheden en beschikken over de vaardigheden die het protest faciliteren. Zo leren zij op de universiteit grote hoeveelheden informatie te verwerken, kritisch na te denken en een eigen mening te vormen. Bovendien geloven studenten er écht in dat dit het moment is om het beter te doen en kunnen zij dankzij hun sociale netwerk zich snel mobiliseren.’

Toch zijn de actievoerders in Tilburg nog niet tevreden met de behaalde resultaten. Kan de aandacht voor de Palestijnse kwestie door tussenkomst van de zomervakantie verslappen?

‘Tijdens een zomerreces zullen de protestacties op de campus inderdaad wat wegvallen: studenten bevinden zich in een onderwijsvrije periode, gaan terug naar huis of gaan met vakantie. Het is aan de demonstranten om de aandacht vast te houden.

‘Zo kunnen ze ervoor kiezen om online actie te voeren of hertentamens te verstoren. Of dit laatste wenselijk is, is nog maar de vraag. Daarnaast is de opening van het academisch jaar een geschikt moment om de aandacht weer op hun zaak te vestigen.

‘Maar er is nog een manier om de aandacht vast te houden. Nu er een Adviescommissie Samenwerkingsverbanden in het leven is geroepen, kunnen de studenten een plek aan tafel van die commissie opeisen. Zo kunnen zij een vinger aan de pols houden, en druk op de ketel.’

Dus escalatie is voor PST niet nodig om te zorgen dat de universiteit hun eisen inwilligt?

‘Als actievoerders iets voor elkaar willen krijgen, moeten ze ervoor zorgen dat het probleem niet van de agenda verdwijnt. Wanneer bij hen het gevoel ontstaat dat de aandacht verslapt, zullen ze mogelijk gaan radicaliseren. Een uitgelezen moment om de universiteit te raken, is tijdens de tentamenperiode.

‘Dat zagen we eerder al op Vlaamse universiteiten gebeuren, waar een groep van toezichthouders uit protest tegen het geweld in Gaza niet strikt toezag op spieken en andere overtredingen. Ze vinden dat rectoren wegkijken en kiezen ervoor dat ook te doen wanneer studenten regels overtreden.  Zo’n actie druist in tegen de academische moraal en raakt de universiteit, maar daarmee hebben actievoerders de aandacht wel te pakken.

‘Toch denk ik dat zulke acties op dit moment niet nodig zijn in Tilburg. Het lijkt alsof er hier naar de studenten geluisterd wordt. De beweging zal zelf moeten afwegen of dit ‘luisterend oor’ in hun ogen oprecht is.’

Sinds lange tijd vinden er op de Tilburgse campus – ooit de Karl Marx-universiteit – weer demonstraties plaats. Maar de meeste studenten laten nauwelijks van zich horen of uiten hun ongenoegen alleen via sociale media. Hoe komt dat?

‘Studenten hebben het gewoon druk met hun studie, bijbaan en andere zaken. Maar ik denk dat je niet kunt uitsluiten dat er meer mobilisatie op gang komt.

‘Overigens denk ik dat PST met hun acties niet louter meer slagkracht beoogt maar in het algemeen meer inzet op brede bewustwording. Daar zijn ze behoorlijk goed in geslaagd. Dankzij de protestacties hebben meer studenten en medewerkers zich in het onderwerp verdiept. Ook zagen we de afgelopen tijd dat steeds meer mensen kleur bekennen en hun steun betuigen. Dat dit op Instagram plaatsvindt, maakt het niet minder krachtig.’

_Advertentie.