Voorzitter adviescommissie samenwerkingsverbanden Nicola Jägers: ‘Wij voelen de urgentie’

De protesten voor Palestina die de campus de afgelopen weken in hun greep hielden, hebben in elk geval tot één belangrijk wapenfeit geleid: er is een Adviescommissie Samenwerkingsverbanden ingesteld. Wat gaat die commissie doen? En is die niet vooral ingesteld om tijd te kopen? Commissievoorzitter Nicola Jägers geeft antwoord.

Bij veel Nederlandse universiteiten is inmiddels zo’n adviescommissie ingesteld. Het doel: een ‘kader’ maken waarbinnen samenwerkingen met andere partijen die gevoelig liggen, kunnen worden beoordeeld. Die commissies brengen alleen advies uit. Mochten ze bijvoorbeeld tot de conclusie komen dat de samenwerking met Israëlische universiteiten moet worden opgezegd, dan is het aan het College van Bestuur om daar daadwerkelijk de knoop over door te hakken.

In Tilburg zat de adviescommissie al langer in de pijplijn, maar is die door onder meer de protesten tegen de samenwerking met Israëlische universiteiten versneld ingesteld. Rector Van de Donk en consorten zijn via de faculteiten op zoek gegaan naar geschikte kandidaten voor de commissie.

Naast hoogleraren Wim Dubbink, Esther Keymolen en Juliette Schaafsma werd Nicola Jägers, hoogleraar Mensenrechten aan Tilburg Law School, bereid gevonden om voorzitter te worden.

Wat is precies de taak die op jullie schouders rust?

‘Wij zijn er om afwegingskaders op te stellen voor de gevoelige samenwerkingen waar Tilburg University mee te maken heeft. De commissie is er niet alleen om de samenwerking met Israëlische universiteiten te beoordelen: we willen op termijn ook advies kunnen uitbrengen over bijvoorbeeld samenwerkingen met de fossiele industrie of andere gevoelige instellingen.

‘Maar door de gebeurtenissen in Israël en Gaza is de adviescommissie sneller ingesteld en wij voelen ook de urgentie om daar een advies over uit te brengen.’

Wanneer komt dat advies er?

‘Het kader moet eerst afgerond zijn en ik kan nog niet zeggen hoe lang dat gaat duren, al durf ik te stellen dat daar geen maanden overheen gaan. We zijn in de afgelopen dertien dagen drie keer bij elkaar gekomen, dus we zijn er hard mee bezig om zo zorgvuldig mogelijk af te wegen wat er in dat kader komt en wat niet. Maar dat kost tijd. We hebben vrijdag wel besloten een werkgroep in te stellen.’

Wat gaat die werkgroep doen?

‘Die werkgroep gaat met prioriteit kijken naar de samenwerkingsverbanden met universiteiten in Israël. Eén van ons gaat in die werkgroep plaatsnemen en we zoeken nog leden voor die werkgroep, dat kunnen mensen met expertise van binnen of buiten de universiteit zijn. We willen vooral graag met de experts spreken, ik denk dat er al heel veel feitenonderzoek over deze casuïstiek gedaan is.’

Is het niet belangrijk dat protesterende studenten ook bij die werkgroep worden betrokken?

‘Een academische setting moet altijd open zijn. We proberen eerst met een kleine club het kader op papier te krijgen, maar we staan zeker open voor het horen van mensen. We hebben meteen een mailadres geopend waarop iedereen zijn input kwijt kan.

‘Ik nodig iedereen uit vooral schriftelijk een zienswijze te geven. Zodra de werkgroep aan de slag is, zullen zij zeker ook met studenten in gesprek gaan. Wij gaan het wiel ook niet opnieuw uitvinden en willen graag in gesprek met mensen die veel kennis van zaken hebben.’

De protesterende studenten zullen deze commissie en de werkgroep allemaal duiden als een vertragingstactiek van het College van Bestuur.

‘Ja, dat heb ik ook gehoord en dat verbaast me niet. Ik begrijp de zorgen goed. Wat ons betreft is het geen vertragingstactiek, daar zou ik zelf ook nooit aan meewerken. We willen de samenwerkingsverbanden goed kunnen wegen, daar is zorgvuldigheid voor nodig.

‘Over heel veel zaken moet worden nagedacht: een samenwerking die bestaat uit studentenuitwisselingen is van een hele andere orde dan samenwerking bij een onderzoeksproject.’

Werkt de commissie wel onafhankelijk van het College van Bestuur?

‘Ja, het College van Bestuur hecht er ook aan dat we onafhankelijk zijn. Ze hebben aan ons gevraagd onze eigen opdracht te formuleren. Dat hebben we gedaan en het College van Bestuur heeft daar kennis van genomen en de opdracht vastgesteld.’

Onlangs publiceerden de rectoren van Nederlandse universiteiten een brief waarin ze aangaven de banden met Israëlische universiteiten niet te zullen verbreken. Wordt de commissie daarmee gepasseerd?

‘Dat zie ik niet zo. In ons mandaat staat dat er geen enkele handelingsoptie wordt uitgesloten. Bevriezen, verbreken of doorgaan: het zijn allemaal opties die onze commissie kan overwegen om te adviseren. Wij zullen adviseren wat wij goeddunken, wat het College van Bestuur daarmee vervolgens doet is aan hen.’

De demonstranten hebben hun kamp inmiddels opgedoekt. Geeft dat de adviescommissie wat ademruimte?

‘Nee, zo zie ik dat niet. Dat die studenten protesteren is hun goed recht en volgens mij staat dat recht niet ter discussie. Ik wil ook niet de indruk wekken dat het ons niet interesseert dat er mensen in tenten op de campus slapen. Wij voelen de urgentie sowieso, of de studenten nu doorgaan met hun protest of niet. Het laat in elk geval zien dat de universiteit niet losgezongen is van de maatschappij.’

Het duurt dus misschien nog weken voordat het afwegingskader er is.

‘We maken elke dag opnieuw slagen waardoor het kader steeds duidelijker vorm krijgt. Maar er komen veel vragen voorbij: ga je evalueren op niveau van een land, van een instelling, van een faculteit of van een specifiek samenwerkingsverband? Dat moeten we bespreken. Al is het evident dat we geen belemmeringen in individuele samenwerkingen tussen medewerkers of studenten gaan adviseren.’