Tilburg University zet zich schrap voor ingrijpende bezuinigingen, maar wil strijdbaar zijn

De aangekondigde bezuinigingen op het hoger onderwijs zijn volgens Tilburg University ‘ongekend groot.’ De universiteit wil zich hier fel tegen verzetten, maar moet zich ook voorbereiden. Decanen en directeuren zijn al verzocht om terughoudend te zijn met het invullen van vacatures en het inhuren van externen.

Vandaag wordt het academisch jaar afgetrapt op de universiteit. Deze keer met een wat somber randje, want Tilburg University staat een turbulente tijd te wachten.

‘Het totale plaatje is verontrustend,’ zegt rector magnificus Wim van de Donk, in de rectorskamer in het Cobbenhagengebouw. Wilma de Koning, vicevoorzitter van het College van Bestuur, formuleert het stelliger: ‘Het is een belediging voor iedereen die hier werkt.’

Als deze plannen doorgaan, moet er worden bezuinigd, en flink. Vanaf volgend jaar gaat het mes erin, oplopend naar minimaal 30 miljoen euro per jaar vanaf 2029. Dit komt neer op bijna tien procent van de totale begroting.  

Dit is een eerste scenario, de uiteindelijke cijfers kunnen anders uitvallen. Maar rooskleuriger zal het niet worden. ‘De 30 miljoen per jaar is helaas een minimum,’ waarschuwt De Koning.

Nieuw kabinet

De bezuinigingen zijn het gevolg van het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet, waarin flink wordt gesneden in het budget voor het hoger onderwijs. In totaal wordt er bijna een miljard bezuinigd.

Bijna 300 miljoen komt van de Wet Internationalisering in Balans, gericht op het terugdringen van het aantal internationale studenten. Verder wordt er mogelijk ook gekort op het Fonds Onderzoek en Wetenschap, waaruit de stimuleringsbeurzen worden gefinancierd, op de sectorplannen en staan de startersbeurzen ter discussie. Ook de langstudeerboete gaat de universiteiten geld kosten.

Het zijn niet alleen de universiteiten waarbij de bezuinigingen slecht vallen. Landelijk vindt 69 procent van de kiezers de bezuinigingen een slecht idee, blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Dynata. Ook onder kiezers van de regeringspartijen (PVV, VVD, NSC, BBB) is het animo laag: van hen wijst 62 procent de plannen af.

Strijdbaar

Veel is en blijft onzeker. Meer zekerheid over de precieze omvang en uitwerking van de bezuinigingen komt stapsgewijs. Op Prinsjesdag zal het financiële plaatje weer wat duidelijker zijn, daarop volgt in november de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer. Eén ding is zeker: leuker wordt het niet. Van de Donk: ‘We gaan geen roze verhalen vertellen, dit gaat pijn doen.’

Het vorige kabinet investeerde nog bijna een miljard, maar dat geld diende vooral ter compensatie voor de ontstane tekorten. Dat er nu weer een miljard vanaf gaat, zet de ontwikkeling van de wetenschap terug in de tijd.

Toch wil de universiteit strijdbaar zijn. Van de Donk: ‘Tilburg University heeft een redelijk goede uitgangspositie, de laatste jaren zijn we flink gegroeid. Maar we zullen ons blijven verzetten en waar nodig vanuit koepelorganisatie Universiteiten van Nederland beslissingen juridisch aanvechten. Ook moedigen we medewerkers aan om hun stem te laten horen. Zoals bij de alternatieve opening van het academisch jaar in Utrecht.’

‘Dit raakt iedereen, we moeten hier samen doorheen’

De Koning vindt het belangrijk dat medewerkers op de universiteit kunnen blijven vertrouwen. ‘Deze onbetrouwbare schommeling van de overheid vertaalt zich direct naar onze medewerkers. Daarom is het belangrijk dat wij als universiteit wél betrouwbaar blijven. Wat er ook gebeurt, wij willen er voor onze mensen zijn. En ze zijn absoluut welkom om mee te denken.’

Het College van Bestuur benadrukt dat het alle werknemers, van wetenschappers en docenten tot ondersteunend personeel, als één team ziet. De Koning: ‘Dit raakt iedereen, we moeten hier samen doorheen. Medewerkers die geen wetenschappers zijn, zijn wel integraal onderdeel van de wetenschap. Zonder hen lukt het niet om een goede universiteit te zijn.’

Toekomst

Toch een voorzichtige blik op de toekomst dan. Hoe gaan de bezuinigingen zich vertalen? Als eerste maatregel roept Tilburg University dus op om terughoudend te zijn met het invullen van vacatures en het inhuren van externen. Starters- en stimuleringsbeurzen worden on hold gezet. Wat volgt? En kunnen gedwongen ontslagen worden vermeden?

Het is nog te vroeg om over dat laatste iets te zeggen. De Koning wijst erop dat er altijd een natuurlijk verloop is onder medewerkers, onder meer door vergrijzing en door in-, door- en uitstroom. ‘Raak dus niet in paniek.’

Waar de universiteit al wel naar kijkt? Van de Donk: ‘Als we eerlijk naar onszelf zijn, blinkt Tilburg University niet uit in het binnenhalen van subsidies en beurzen uit de tweede en derde geldstroom. Daar kunnen we echt een slag maken.’

Ook heeft de universiteit veel externe inhuur, volgens Van de Donk ‘een knop waar je zeker aan kan draaien.’ De geldverdeling binnen de universiteit kan efficiënter, net zoals de manier van werken. ‘Natuurlijk zitten er positieve kanten aan onze overlegcultuur, maar die slokt soms wel disproportioneel veel tijd op,’ zegt de rector magnificus met een glimlach.

Waar ook naar gekeken wordt: de campusplannen, met name de bezettingsgraad. ‘Die is erg laag,’ weet De Koning. Na corona zijn veel werkplaatsen op de universiteit niet bezet.

Vernieuwing

Toch moet het gesprek niet alleen gaan over wat er allemaal niet meer kan, vindt De Koning. ‘Daarom willen we blijven investeren in innovatie.’

Want vernieuwing drijft universiteiten, vindt ook Van de Donk, die erop wijst dat ze toch de medevormgevers van de toekomst zijn. Ook in donkere tijden moet er ruimte zijn om te dromen.

_Advertentie.