Een lager eigen risico? Gezondheidseconoom Martin Salm waarschuwt voor stijgende zorgkosten

Als het aan het kabinet ligt, daalt in 2027 het eigen risico in de zorg van 385 naar 165 euro. Maar is dit wel zo’n goed idee? ‘Het verlagen van het eigen risico zal de druk op het zorgstelsel verder verhogen,’ stelt gezondheidseconoom Martin Salm in zijn oratie.

In het regeerakkoord van het kabinet-Schoof staan plannen om per 2027 het eigen risico in de zorg met 220 euro te verlagen. Deze maatregel is bedoeld om zorg betaalbaarder te maken voor iedereen. Daarnaast hoopt het kabinet dat door de verlaging minder mensen zorg zullen mijden vanwege hoge kosten.

Maar gezondheidseconoom en hoogleraar Martin Salm, die vrijdag 1 november zijn oratie uitsprak, uit zijn zorgen over de mogelijke gevolgen van deze maatregel. Volgens hem zou het verlagen van het eigen risico de vraag naar zorg, net als de druk op het zorgstelsel, alleen maar verder verhogen.

Effecten van het eigen risico

Samen met zijn collega’s heeft Salm de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de invloed van economische maatregelen op het gedrag van patiënten. Ook hebben ze gekeken naar het eigen risico en andere manieren waarop zorgkosten gedeeld worden, zoals zorgpremies en bijbetalingen.

Volgens Salm is de gedachte achter het eigen risico dat mensen minder snel onnodige zorg gebruiken, aangezien ze zelf een deel van de zorgkosten betalen. ‘Maar,’ zegt hij, ‘tijdens ons onderzoek in Nederland zagen we dat patiënten de zorgconsumptie verminderen in zowel minder urgente als zeer urgente gevallen, zoals behandelingen die dezelfde dag nog moeten worden uitgevoerd. Dit suggereert dat het eigen risico ertoe kan leiden dat mensen ook essentiële zorg uitstellen of mijden.’

Daarnaast toont onderzoek aan dat een lager eigen risico, zoals het kabinet nu voorstelt, ertoe kan leiden dat gezonde mensen juist eerder naar de dokter gaan, aangezien zorg betaalbaarder wordt. Dit verhoogt de zorgpremies, belastingbijdragen én druk op de zorg alleen maar. 

Alternatieve maatregelen

Er zijn alternatieven voor het verlagen van de zorgkosten, maar volgens Salm kleven er aan elk alternatief voor- en nadelen. Zo zijn er bijvoorbeeld no-claim kortingen, waarbij verzekerden een terugbetaling krijgen als ze weinig zorgkosten maken. Daarnaast zouden artsen gestimuleerd kunnen worden om kosten te besparen.

Klinkt allemaal goed, maar uiteindelijk zijn de totale besparingen lager dan bij het handhaven van het eigen risico. ‘Eén punt is duidelijk,’ aldus Salm: ‘het verlagen van het eigen risico zal de vraag naar zorg opjagen en de druk op het zorgstelsel verder verhogen.’

_Advertentie.