Met piekeren kom je geen steek verder
Door te blijven piekeren, denk je misschien dat je aan een oplossing werkt, maar eigenlijk ben je vooral met de gevolgen van je probleem bezig, schrijft Puck van Tilburg. Leren loslaten is daarom een beter idee. ‘Richt je op praktische acties en datgene waar je wel invloed op hebt.’
Op de universiteit zijn onze hersenen vaak hard aan het werk. Ze zijn de motor voor ons leren en denken en vormen daarmee de basis voor intellectuele prestaties. Maar je kan ook te veel denken. In het Engels wordt dat overthinking genoemd: we kunnen meer beren op de weg zien dan goed voor ons is.
Je gaat in je hoofd zitten met allerlei vragen: krijg ik mijn werk op tijd af? Wat als ik een fout maak in mijn presentatie? Heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Dat piekeren kan zelfs verslavend zijn. Je gedachten komen steeds terug en je overtuigt jezelf er ondertussen van dat je bezig bent met je situatie en aan een oplossing werkt. Terwijl je eigenlijk alleen maar denkt aan het probleem en de mogelijke gevolgen daarvan. Feitelijk kom je geen steek verder.
Op internet kwam ik een quote van de Amerikaanse humoriste Erma Bombeck (1927-1996) tegen die dat mooi omschrijft: Worrying is like a rocking chair. It gives you something to do, but it doesn’t get you anywhere.
Mensen die mij kennen zullen denken: ja, dit schrijf je nu mooi op, maar juist jij bent hier een ster in. Dat klopt, dat geef ik meteen toe. Maar ik heb inmiddels geleerd dat er ik er niks mee op schiet. De soep wordt niet zo heet gegeten als die in je hoofd wordt opgediend.
Echt aan een oplossing werken vraagt om actie. Pak een pen, schrijf op waar je mee kampt en wat een goede aanpak kan zijn. Dubben over of je je werk op tijd afkrijgt, zorgt er niet voor dat je het wel op tijd af krijgt. Maak een lijst van alles wat je nog moet doen en bedenk hoeveel tijd dat kost. Met dat overzicht kun je concrete stappen zetten.
Twijfelen over of je een fout maakt tijdens een presentatie, voorkomt geen fout. De presentatie nog eens rustig doornemen heeft dan meer zin. Het helpt ook als je durft om op jezelf te vertrouwen. Evenals je realiseren dat iedereen fouten maakt. En als je toch een fout maakt, is dat echt geen ramp. Dat soort helpende gedachten kan je voor jezelf opschrijven. Ik heb er inmiddels een boekje vol mee. Of vertel aan iemand wat er aan de hand is en bespreek mogelijke oplossingen.
Uiteindelijk geldt toch dat als je iets niet prettig vindt, het beter is om er direct iets aan te doen in plaats van er eindeloos over na te denken. Probeer piekergedachtes dus los te laten en richt je op praktische acties en op datgene waar je wel invloed op hebt.
Puck van Tilburg is bestuurssecretaris op de universiteit. In januari 2023 meldde ze zich ziek vanwege burn-out klachten, inmiddels is ze grotendeels hersteld. Ze schrijft elke maand over de lessen die ze heeft geleerd.