‘Academische vrijheid onder druk bij Tilburg University’

De academische vrijheid bij Tilburg University staat onder druk, stellen medewerkers Yvette Drissen, Rosanna Anderson, Sean Smith en Michiel Bot in een ingezonden brief naar aanleiding van het verwijderen van een poster op een kantoordeur. ‘Het verwijderen van de poster is in strijd met alles wat het College van Bestuur en Tilburg University zelf zeggen belangrijk te vinden.’

De poster die op een kantoordeur op het Filosofiedepartement hing, is op donderdagochtend 7 november weggehaald. Dit terwijl hij al sinds juni te bewonderen was. De beveiliging verzocht de medewerkers van het secretariaat dringend om de poster eraf te halen en weg te gooien. De eigenaar van de poster was op dat moment niet aanwezig en werd ook niets gevraagd.

‘Solidair with student protest’ en ‘Free free Palestine’, stond erop. Het moest worden verwijderd, legde de beveiliging uit, omdat het ‘niet veilig is om politieke meningen te uiten op de campus’. Ze handelden in duidelijke overeenstemming met de Campus Communication Rules:

‘Het is niet toegestaan om politiek beladen boodschappen te verspreiden of een of meerdere goede doelen, politieke partijen of religies/overtuigingen te promoten.’

Echter, als je door de gangen van de universiteit loopt, is het duidelijk dat veel posters politiek geladen boodschappen uitdragen, van initiatieven om Oekraïense vluchtelingen te helpen, Arabische poëziesessies, meningen over immigratie, en Bijbel- en bierevenementen tot lgtb+-leesgroepen. Overal op de campus hangen flyers in support voor de (uitgestelde) protesten tegen de enorme bezuinigingen. Zijn deze niet politiek geladen? Wie bepaalt de betekenis van ‘politiek geladen’ en op basis waarvan? De Campus Communication Rules geven antwoord op deze vraag:

‘Verzoeken om af te wijken van deze regel moeten schriftelijk worden ingediend bij het College van Bestuur van Tilburg University.‘

Toch geeft het reglement zeer beperkte informatie over de definitie van ‘politiek geladen’. Bovendien staat er niets over de criteria die gehanteerd worden om ervoor te zorgen dat de beslissing niet willekeurig is. We moeten ons daarom afvragen waar het College van Bestuur precies de grens trekt en waarom? Kunnen dergelijke beslissingen worden aangevochten? Worden er redenen gegeven voor wanneer iets onaanvaardbaar wordt geacht? Welke procedures zijn er aanwezig om de academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting op de campus te waarborgen?

Deze recente inperking van de vrijheid van meningsuiting aan Tilburg University past binnen een bredere trend die gaande is in het hogere onderwijs. Afgelopen september gaf Neve Gordon, hoogleraar International Public Law aan de Queen Mary University in Londen, een lezing op onze campus, waarin hij beschreef hoe de neoliberale universiteit wordt bestuurd onder het mom van ‘neutraliteit’ en ‘efficiënt management’.

Kritiek die als ‘controversieel’ wordt beschouwd, wordt monddood gemaakt met het zogenaamd neutrale argument dat ze ‘de veiligheid van mensen moeten bewaken’. Maar, wat we geleerd hebben van de manieren waarop macht werd uitgeoefend in de 20e en 21e eeuw, zogenaamde neutraliteit is een effectief middel om afwijkende meningen het zwijgen op te leggen. Bepalen wat ‘neutraal’ en wat ‘politiek’ is, is zelf een politieke daad, een daad die vaak dient om de belangen van de heersende macht en de status quo te beschermen.

Academische vrijheid en politieke uitingen waren altijd al belangrijk, maar vooral nu. Vorige week nog, op 14 november 2024, stonden grootschalige protesten gepland in Utrecht tegen de gigantische bezuinigingsmaatregelen in het hoger onderwijs. Ons fundamentele recht om te protesteren werd op losse schroeven gezet toen de gemeente op het laatste moment druk uitoefende op de vakbonden AOb en FNV om de rally af te lassen, gebaseerd op een vage en nog steeds niet onderbouwde “veiligheidsdreiging”.

Gelukkig namen de studentenvakbonden het initiatief om alsnog naar Utrecht te gaan toen de gemeente toegaf dat het protest alsnog gefaciliteerd kon worden. Uiteindelijk waren er toch nog duizenden demonstranten aanwezig die op een vreedzame manier hun stem lieten horen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding

Net zoals het veiligheidsargument wordt gebruikt in een poging om het protest van 14 november tegen te gaan, worden zorgen over veiligheid (safety) door het Tilburgse College van Bestuur gebruikt om de vrijheid van meningsuiting op de campus in te perken. Maar, zoals Neve Gordon benadrukt, we moeten oppassen dat we ‘ons onveilig, of unsafe, voelen’ niet verwarren met ‘ons ongemakkelijk voelen’.

Ja, bepaalde onderwerpen geven ons een ongemakkelijk gevoel, vooral als het gaat om ernstig onrecht dat wordt gepleegd. Ze zetten ons aan het denken over wat voor persoon we willen zijn en welke rol we willen spelen in het geheel. Wat ons betreft is dit waar ‘karaktervorming’ om gaat; en is character building niet net waar Tilburg University voor staat?

Het verwijderen van de poster op het Filosofiedepartement is in strijd met alles wat het College van Bestuur en Tilburg University zelf zeggen belangrijk te vinden. Arbitraire, ondoorzichtige en niet-democratische beslissingen over welke politieke inhoud wel of niet is toegestaan creëert juist een onveilige omgeving waarin medewerkers en studenten niet zeker weten of ze zonder repercussies gebruik kunnen maken van hun academische vrijheid.

Dat het bestuur deze vrijheid inperkt is vooral vandaag de dag zorgwekkend, waarin het bestaansrecht van de universiteit op nationaal en zelfs internationaal niveau wordt aangetast. We dringen er bij het College van Bestuur op aan om transparant te zijn in hun beslissingen, hun medewerkers en studenten te steunen wanneer zij zich uitspreken over belangrijke kwesties, om zo hun academische vrijheid te waarborgen. Onze toekomst hangt ervan af.

_Advertentie.