Tilburgse schijnstudent: ‘Ik dacht dat alles zou instorten’

Twee jaar lang hield Sam de schijn op: tegenover vrienden, familie en zelfs zichzelf deed hij alsof hij studeerde. Een verhaal om zijn ouders te ontlasten, zo praat hij zijn leugens goed. Maar al snel raakt Sam verstrikt in een web van onwaarheden. ‘Als mensen mij niet meer vertrouwen, dan begrijp ik dat.’

Ontspannen zit Sam met een glas water in zijn hand aan een grote tafel. Hij wil zo openhartig mogelijk zijn verhaal doen aan Univers. Zijn jarenlange leugens hebben ervoor gezorgd dat hij nu heel graag de waarheid deelt.

‘Het begon in december 2021, toen ik in een vlaag van verstandverbijstering tegen mijn ouders zei: ‘Ik heb mijn scriptie gehaald.’ Maar de werkelijkheid was anders. ‘Er speelde thuis een hoop, waardoor ik mijn ouders niet ook nog eens met zorgen om mij wilde belasten. Ironisch, want achteraf kwamen die zorgen natuurlijk duizend keer zo hard terug.’

Plagiaat

Sam heeft zijn scriptie helemaal niet gehaald. Sterker nog: hij heeft zoveel plagiaat gepleegd dat hij van de examencommissie een jaar moet wachten tot hij een nieuwe scriptie mag schrijven.

‘Ik had te veel weinig tijd en moeite aan mijn scriptie besteed. Dat kwam onder andere door een verhuizing,’ licht hij toe. ‘Ik zou alleen recht hebben op een herkansing als ik een volledige scriptie zou inleveren. Toen heb ik uit paniek plagiaat gepleegd.’

Nu zijn ouders denken dat hij zijn scriptie heeft gehaald, besluit hij zijn vrienden hetzelfde te vertellen. ‘Ik creëerde een uitgebreid verhaal zodat niemand erachter zou komen dat ik loog.’

Sam probeert het jaar dat hij geen scriptie mag schrijven te overbruggen. ‘Ik had nog een vak openstaan en vertelde iedereen dat ik daarmee bezig was. Vervolgens zou ik zogenaamd al wat mastervakken gaan oppakken.’

Legitieme excuses

Een medische ingreep in maart 2022 biedt Sam het perfecte excuus om zijn verhaal langer in stand te houden. ‘Ik zat met een duidelijke reden een aantal weken thuis. Dat was dus een legitiem excuus om ook niet naar de universiteit te komen en colleges te volgen.’

Om zijn leugens vol te houden, is Sam ondertussen altijd op de hoogte van de mastervakken die hij fictief volgt. ‘Ik had me zelfs ingeschreven voor de master die ik ook echt wilde doen. Maar na anderhalve maand werd mijn inschrijving gecontroleerd, en toen werd ik eruit gegooid.’ Sam weet dan al precies wanneer alle tentamens zijn, welke boeken hij nodig heeft en hoe laat de colleges beginnen.

Fictieve stageplek

Ook van zijn verzonnen stageplek weet Sam alles. ‘Ik studeerde zogenaamd af bij een grote Nederlandse keten. Op internet stond gelukkig een hoop informatie, waardoor ik alle details van het bedrijf kende,’ vertelt hij met een lach.

Ook durfde hij overdag niet van zijn kamer af te komen of naar buiten te gaan. Volgens zijn verhaal was hij immers op kantoor bij zijn stageplek. Als hij boodschappen nodig had, bestelde hij die bij een online boodschappenservice, terwijl hij nota bene boven een supermarkt woonde. De boodschappenservice moest hem persoonlijk bellen als ze aan de deur stonden, zodat zijn huisgenoten niets zouden doorhebben.

Sam kan door zijn angst om betrapt te worden niet werken. Maar omdat hij wel nog steeds ingeschreven staat bij Tilburg University kan hij rondkomen van zijn studiefinanciering.

De paniek slaat toe

De verlossing lijkt in februari 2023 in zicht. Sam kan dan opnieuw aan zijn bachelorscriptie gaan beginnen. Na zijn inschrijving realiseert hij zich echter dat er een lijst met studenten, onderwerpen en begeleiders gepubliceerd wordt op de site van de universiteit.

Dat kan niet, want volgens zijn verhaal heeft hij zijn bachelor al gehaald. De paniek slaat toe. Hij schrijft zich weer uit en raakt vervolgens het overzicht kwijt. ‘Op dat moment wist ik: dit gaat niet meer goedkomen. Daarvoor had ik een stip op de horizon waar ik naartoe kon werken, maar dat viel weg. Ik had geen plan meer.’

Sam staat voor een lastige keuze: alles opbiechten of de leugens in stand houden. Gedreven door angst, kiest hij voor het laatste. ‘Ik dacht dat als ik het vertelde, niemand meer contact met me zou willen en dat alles zou instorten.’

Uitstel van executie

Vanaf dat moment leeft hij van dag tot dag. Met meer smoezen en verzinsels stelt hij het onoverkomelijke opbiechten nog een jaar uit. ‘Ik verzon dat mijn scriptiebegeleider corona had tijdens de verdediging van mijn scriptie. Waardoor het online moest, en mijn ouders konden echt niet inbellen.

‘Gevoelsmatig had ik dan weer twee maanden gekocht. Dan kon ik weer even door, met wat voor leven dat dan ook was. Al wist ik toen maar al te goed: dit is uitstel van executie.’

Op de vlucht

Het is inmiddels begin 2024 en in de nacht voor zijn zogenaamde masterdiploma-uitreiking, weet Sam zich geen raad meer. ‘Ik had mezelf wijsgemaakt dat mijn geheim niet mocht uitkomen, omdat er dan iets ergs zou gebeuren. Nu stond ‘iets ergs’ voor de deur. Al wist ik nog niet precies wat dat was.’ Sam is bang, maar ook moe. Moe van al het liegen.

Hij kan de confrontatie niet aan en vlucht per trein letterlijk uit Tilburg weg. ‘Ik vertelde niemand waar ik heenging. Toen ik een heel eind weg was liet ik mijn ouders weten wat er aan de hand was.

‘Ik had mijn laptop voor mijn familie en vrienden achtergelaten met daarop al het bewijs van mijn schijnbestaan. Nu er zoveel afstand tussen ons zat, konden ze me niet zomaar komen opzoeken.’

Maar tijdens zijn treinreis verandert er onverwacht wat. ‘Waar ik altijd bang was dat iedereen mij een idioot zou vinden, bleken mijn familie en vrienden het vooral erg te vinden dat ik niet eerder het gevoel had dat ik eerlijk tegen ze kon zijn.’

Angst om eerlijk te zijn

We maken een sprong naar het heden. In december 2024 maakt Sam zijn bachelor af aan Tilburg University. De banden met de meeste van zijn vrienden en zijn familie zijn hersteld. ‘Als mensen mij niet meer vertrouwen, dan begrijp ik dat. Daar kan ik helaas niets aan veranderen. Maar ik doe mijn best om zo eerlijk en open mogelijk te zijn naar iedereen.’

Hij kijkt met gemengde gevoelens terug op zijn keuzes. ‘Ik wist de hele tijd dat ik fout zat, maar de angst om eerlijk te zijn was groter. Door een samenloop van omstandigheden werden mijn leugens versterkt. Ik kan dat nu wel begrijpen, al waren mijn keuzes verkeerd.’

Waarom hij zijn verhaal wil doen? ‘Ik wil mensen die in een soortgelijke positie zitten inspireren om eerlijk te zijn en niet alles alleen te doen. Mensen reageren niet zoals je verwacht. Je hoeft niet alles zelf op te lossen, je omgeving wil je daar juist graag bij helpen.’

_Advertentie.