ChatGPT in sollicitaties: ‘Is het gebruik van AI de sleutel tot succes, of juist een valkuil?

ChatGPT is een razend populair AI-programma met miljoenen gebruikers wereldwijd. Steeds vaker wordt het programma door werkzoekenden ingezet om motivatiebrieven te schrijven. Maar wat vinden recruiters daarvan? Voormalig psychologiestudent Daisy Grootscholten onderzocht het taalmodel: ‘Motivatiebrieven geschreven met ChatGPT kregen een hogere beoordeling dan brieven zonder dit hulpmiddel.’

Waar gaat je scriptie over?

‘ChatGTP is een ‘hot topic’. Het is een relatief nieuw geavanceerd taalmodel dat zich razendsnel ontwikkelt. Het programma maakt gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning om teksten te begrijpen en te produceren die heel natuurlijk en vloeiend klinken.

‘Binnen één week gebruikten al miljoenen mensen wereldwijd het programma. Het taalmodel wordt voor van alles gebruikt, ook door werkzoekenden die het steeds vaker inzetten om een motivatiebrief te schrijven.

‘Met het gebruik van een juiste prompt – een vraag aan ChatGPT om een tekstuitvoer te genereren – kun je een brief heel goed laten aansluiten bij de gewenste kwaliteiten van een vacature. Ook maakt de chatbot nauwelijks taal- of grammaticafouten, iets waar recruiters scherp op letten. Een motivatiebrief vol fouten is vaak een directe ‘no go’.

‘Samen met andere studenten onderzocht ik het gebruik van ChatGPT bij het schrijven van motivatiebrieven en hoe recruiters zich ertoe verhouden. Wat vinden ze van het gebruik van een AI-tool bij een sollicitatie? En zijn recruiters zich bewust van de gevolgen wanneer ze iemand aannemen die gebruik maakt van kunstmatige intelligentie?’

Hoe heb je dat onderzocht?

‘Iedere recruiter die aan ons onderzoek deelnam, ontving zes motivatiebrieven voor een openstaande vacature. Zij beoordeelden de brieven op een aantal zaken. Allereerst een ‘overall hireability index’. Dat is een vragenlijst waarin recruiters beoordelen of een kandidaat kans maakt om aangenomen te worden. Daarnaast beoordeelden de recruiters de schrijfstijl van de kandidaat en bepaalden ze of de inhoud van de brief aansloot bij de functie-eisen van de vacature.

‘Nadat recruiters in de eerste ronde alle brieven lazen en beoordeelden, informeerden we hen over het groeiende gebruik van ChatGPT als hulpmiddel bij het schrijven van sollicitatiebrieven. We vroegen hen nog eens naar alle brieven te kijken en per brief aan te geven of zij vermoeden hadden dat de kandidaat ChatGPT had gebruikt. Daarna moesten zij nogmaals aangeven hoe groot de kans is dat zij de kandidaat uitnodigen voor een sollicitatiegesprek.

‘Wat blijkt? Motivatiebrieven geschreven met ChatGPT kregen een hogere beoordeling dan brieven zonder dit hulpmiddel. Maar zodra een recruiter vermoedde dat ChatGPT was gebruikt, werd de brief minder goed beoordeeld. Dit verkleinde de kans dat de kandidaat werd uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek.’

Is dat omdat recruiters zich zorgen maken dat ChatGPT het moeilijk maakt om authentieke kandidaten te herkennen?

‘Uit eerder onderzoek blijkt inderdaad dat zij hiermee worstelen. Voor sommige bedrijven is het juist een pluspunt als een kandidaat goed met AI kan omgaan, omdat dit een efficiënte en innovatieve werkwijze bevordert. Maar voor bedrijven die authenticiteit en zelfstandige schrijfvaardigheid belangrijk vinden, is het minder wenselijk dat sollicitanten AI inzetten.

‘Vervolgonderzoek moet uitwijzen in welke sectoren en bij welke functies recruiters openstaan voor AI-gebruik. Dit is nog niet eenduidig vastgesteld: een creatief bedrijf kan innovatie waarderen, maar tegelijkertijd waarde hechten aan authenticiteit, iets wat met ChatGPT mogelijk verloren gaat.’

Maak je zelf gebruik van ChatGPT?

‘Toen ChatGPT werd geïntroduceerd, gebruikte ik het vrijwel meteen. Het is enorm handig, vooral voor het verbeteren van teksten. Ook in mijn huidige werk maak ik er vaak gebruik van. Als ik antwoord op een vraag nodig heb, biedt het snellere resultaten dan bijvoorbeeld Google. Toch blijf ik kritisch en neem ik niet alles klakkeloos over, want het is niet altijd een garantie dat de informatie correct is.

‘Daarnaast bestaat er onzekerheid over de privacy en gegevensverwerking van het programma. Dat merkte ik tijdens mijn stage. Het bedrijf waar ik werkte, blokkeerde de toegang tot ChatGPT op alle computers uit veiligheidsoverwegingen om bedrijfsgegevens te beschermen.’

Welke tip zou je aankomende scriptanten willen geven?

‘Kies een onderwerp waar je echt interesse in hebt en waar je makkelijk onderzoek naar kunt doen. Als het onderwerp relevant en toepasbaar is, blijf je gemotiveerd en scherp. Daarnaast is het cruciaal om een begeleider te kiezen waarmee je een goede connectie hebt. Zo’n ‘professionele klik’ kan het verschil maken tijdens je scriptieperiode. Verder is het belangrijk om af en toe uit te zoomen en structuur aan te brengen in je tekst.

‘Het klinkt misschien als een cliché, maar het helpt echt om kritisch te zijn op wat je hebt geschreven. Soms is het ook goed om een scriptie-onderdeel even te laten liggen en er later op terug te komen. Vaak vallen de puzzelstukjes dan vanzelf op hun plek.’