Betaalbaar sporten aan universiteit mogelijk verleden tijd

Universiteiten en hogescholen mogen studenten binnenkort niet langer goedkope sportfaciliteiten aanbieden. Die verstoren de markt, vindt het kabinet. Ook het culturele aanbod wordt mogelijk fors duurder.

Volgens het kabinet is het niet toegestaan om publieke middelen te gebruiken voor private activiteiten. Wie dat toch doet, zou sprake geven van ongeoorloofde staatssteun. Hoewel instellingen jarenlang binnen een grijs gebied opereerden, scherpt het ministerie van Onderwijs de regels nu aan. Vanaf 2026 wordt strikter gehandhaafd.

Tarief omhoog

Met name sportvoorzieningen zijn een punt van zorg. Universiteiten en hogescholen hebben vaak eigen sportcentra waar studenten en medewerkers voor lage tarieven kunnen sporten. Tilburg University biedt via het Sports Center onder meer fitness, groepslessen en zaalsporten aan voor zo’n 200 euro per jaar. Dat bedrag kan straks oplopen tot circa 700 euro, als er marktconforme tarieven gevraagd moeten worden.

Ook culturele activiteiten – denk aan toneelcursussen, muzieklessen of lezingen – vallen onder de nieuwe richtlijn. ‘Aanbieden mag, maar alleen tegen marktprijzen,’ aldus een woordvoerder van het ministerie. Hetzelfde geldt voor horecafaciliteiten op de campus.

‘Instellingen mogen investeren in een sportcomplex, maar studenten moeten daar vervolgens wel een marktconform tarief voor betalen,’ verduidelijkt de woordvoerder.

Grote gevolgen

De maatregel raakt niet alleen de portemonnee van studenten, maar ook het sociale leven op de campus. Vicevoorzitter Wilma de Koning van Tilburg University waarschuwde de universiteitsraad onlangs voor de impact van het besluit. Ze roept studentenpartijen en sportverenigingen op zich te laten horen, en zegt dat de universiteit alles doet om onderwijsminister Bruins op andere gedachten te brengen. Rector magnificus Wim van de Donk noemt het besluit ‘vernietigend voor het weefsel van de academische gemeenschap.’

Universiteitenvereniging UNL verzet zich fel tegen de nieuwe uitleg. ‘Wij zien sport en cultuur als onderdeel van onze publieke taak,’ zegt woordvoerder Ruben Puylaert. ‘Deze nieuwe uitleg kan ertoe leiden dat faciliteiten verdwijnen’  Het gaat niet alleen om de sportvoorzieningen, waarschuwt hij. Het kan ook gevolgen hebben voor universiteitsmusea, valorisatie van kennis en bijscholing in het kader van een Leven Lang Ontwikkelen.

Volgens UNL is de strikte lezing bovendien in strijd met eerdere beleidsbrieven. In 2005 schreef toenmalig staatssecretaris Mark Rutte al dat voorzieningen voor studenten zijn toegestaan ‘indien dit een functie vervult bij het tot stand brengen van sociale binding en een goed studieklimaat en langs die weg op positieve wijze het studierendement bevordert.’

De Vereniging Hogescholen sluit zich erbij aan. ‘Wij zijn er ook mee bezig,’ zegt een woordvoerder. ‘Onze grote zorg ligt met name bij de zij-instromers op de lerarenopleidingen. Hun onderwijs wordt namelijk ook als private activiteit gezien, terwijl het een publieke taak is om leraren op te leiden.’

Politiek verzet

Oppositiepartijen trekken de wenkbrauwen op.  ‘Dit is toch heel vreemd, om daar zonder enige aanleiding nieuw beleid op te zetten,’ zegt Jan Paternotte (D66). Het leven is al duur genoeg voor studenten, vindt hij,  ‘en nu wil het kabinet ook nog studentenvoordelen afpakken waar al generaties profijt van hebben.’

Ook Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA) kijkt ervan op. Hij heeft meteen Kamervragen ingediend over wat hij doorgeslagen marktwerking noemt. Bruins haalt Mark Rutte rechts in, meent hij. Mocht de minister de koers niet wijzigen, dan wil Stultiens weten wat hij gaat doen ‘om negatieve gevolgen van dit besluit te voorkomen, zoals dalende mentale gezondheid, culturele vervreemding en een afname van sociale cohesie.’

_Advertentie.