De Nonnen in Vught leren Nederlands aan internationals: ‘Je kan je concentreren op de taal’

Tilburgse wetenschappers hebben de weg naar het klooster gevonden. Niet om te bidden, maar om de Nederlandse taal te leren. De Turkse Emel Öztürk volgde een intensieve taalcursus bij het gerenommeerde taleninstituut Regina Coeli in Vught. ‘Je praat een week lang alleen maar Nederlands.’

Emel Öztürk kwam in 2011 naar Nederland voor een promotieonderzoek. Na een uitstap naar Glasgow in Schotland kreeg ze in 2017 een baan in Amsterdam. Eenmaal terug in Nederland besloot de van oorsprong Turkse Öztürk om Nederlands te leren: ‘Ik heb een Nederlandse partner, en ik sprak al een beetje Nederlands met hem en met zijn familie,’ zegt Öztürk, die twee cursussen volgde bij de Universiteit van Amsterdam.

Inmiddels werkt Öztürk in Tilburg bij de economiefaculteit, en hier wilde ze de taal nog beter onder de knie krijgen, maar de coronapandemie gooide roet in het eten: ‘Dat was jammer, want daardoor ik heb twee jaar vertraging opgelopen met het leren van de taal. Er werden wel online cursussen aangeboden, maar niet op het niveau dat ik wilde.’

Zelf kiezen

Öztürk wilde meer. Ze wilde ook kunnen lesgeven in het Nederlands en toen hoorde ze van het taleninstituut Regina Coeli, de Nonnen van Vught. ‘Ik vroeg mijn faculteit of ze me wilden ondersteunen. Aanvankelijk vonden ze de cursussen in Vught te duur, dus heb ik hier een cursus gevolgd bij het Language Center. Maar daar leerde ik alleen de taal in de dagelijkse omgang.

‘Dat was niet wat ik wilde, want dat kan ik zelf wel leren. In Vught heb je meer mogelijkheden om te kiezen welke lessen je wilt. Ik wilde de grammatica leren en ik wilde vooral oefenen in het lesgeven: hoe begin je aan een hoorcollege? Hoe neem je een pauze? Wat zeg je wel, wat zeg je niet?’

Intensief

Uiteindelijk heeft Öztürk haar departementshoofd kunnen overtuigen en mocht ze een cursus volgen bij de Nonnen in Vught. ‘Je krijgt elke dag acht uur één op één les met een docent, vijf dagen lang,’ herinnert Öztürk zich. ‘Je praat dus een week alleen maar Nederlands. Dat is volgens mij de bedoeling van de Regina Coeli-methode.

‘En in die week blijf je daar ook twee avonden voor een gezamenlijke maaltijd. Dan eet je samen met andere cursisten die op hetzelfde niveau zitten, om nog meer te oefenen. De lessen in Vught zijn heel intensief, maar het voordeel is dat je niet over andere dingen hoeft na te denken. Je kunt je helemaal concentreren op de taal.’

Schuldig

In september 2024, bijna een jaar na haar tijd in Vught, kon Öztürk eindelijk beginnen met het geven van colleges in het Nederlands. Maar intussen was de politieke wind in Den Haag gedraaid. De financiering van het academische onderwijs en onderzoek staat onder druk en de Wet Internationalisering in Balans (WIB) wil de instroom van internationals beperken en het gebruik van het Nederlands in het academische onderwijs bevorderen.

De negatieve stemming rond internationalisering valt Öztürk zwaar: ‘Ik was heel gemotiveerd om de taal te leren, maar nu voel ik me ook schuldig ten opzichte van mijn internationale collega’s dat ik lesgeef in het Nederlands. Ik wil niet die enige zijn die dit kan doen. Het voelt alsof ik ze in de steek laat.’

Werkdruk

Daar komt bij dat de economiefaculteit waarschijnlijk gaat bezuinigen, waardoor er minder geld overblijft voor taalcursussen. Öztürk: ‘De overheid wil dat we Nederlands leren, maar er is straks geen budget meer voor. Dus moet je de taal leren in je vrije tijd. En als je een fulltimebaan hebt, en kinderen, dan heb je die tijd niet.’

Tegelijkertijd gaat de werkdruk van docenten toenemen, vermoedt Öztürk. ‘Door de bezuinigingen worden docenten die met pensioen gaan straks niet vervangen. Ook Nederlandse docenten krijgen het daardoor drukker. Daar komt bij dat zij de cursussen die voorheen in het Engels gegeven werden voor hun rekening zullen moeten nemen, wat hun werkdruk ook zal verhogen.’ Het zijn de gevolgen van slecht overheidsbeleid, vindt ze, waar niet goed over is nagedacht.

Frustrerend

‘Engels is het meest praktische als voertaal aan mijn faculteit,’ verzucht Öztürk. ‘Alle literatuur, alle symposia en alle communicatie in mijn vak is in het Engels. Dus is het logisch dat het onderwijs ook in het Engels is. Maar dat wil niet zeggen dat wij als internationals geen Nederlands moeten praten. In de supermarkt of in het café moeten we dat zeker doen.’

Met haar partner probeert ze in het weekend Nederlands te praten, maar dat valt soms niet mee. Hij werkt ook aan de universiteit en spreekt vooral Engels op zijn werk: ‘Dus als hij thuiskomt spreekt hij bijna automatisch Engels met mij. Maar dat is niet goed, want zo kan ik de taal niet oefenen.’

Vreemd is ook dat Nederlanders die je op straat spreekt vaak antwoord geven in het Engels, vindt Öztürk. ‘Het hangt een beetje af van de regio. In Den Bosch, waar ik woon, praten de mensen wel Nederlands met mij. Maar zodra mensen in Utrecht of in Amsterdam horen dat ik een accent heb, schakelen ze over op het Engels. En dat is soms frustrerend. Want zo leren wij internationals de taal nooit.’