‘Hij leidt gewoon zijn leven, dat van mij is voorgoed kapot’

Tijdens een feest in een dispuutshuis van de Tilburgse studentenvereniging Olof werd Diewke van den Heuvel gedrogeerd en verkracht. Het heeft 25 jaar later een onverminderd grote invloed op haar leven. ‘Mijn vertrouwen in mannen is volledig weg.’

In de driedelige webserie Verkrachtingsmythes die bij Sunny Bergmans documentaire Blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes hoort, vertelt fotograaf en activist Diewke van den Heuvel (1979) over de verkrachting die zij als student in Tilburg meemaakte. Voor Univers gaat Diewke daar verder op in en legt ze uit hoe dat ene moment haar leven voorgoed heeft veranderd.

‘Door die verkrachting heb ik een totaal verziekte relatie met de andere sekse opgebouwd,’ zegt Diewke in haar atelier in een voormalig schoolpand in Eindhoven. ‘En dat niet alleen, want mijn eigen seksuele ontwikkeling en het bewustzijn daarvan is volledig verstoord. Met name in de relationele sfeer weet ik nog steeds niet hoe je op een gezonde manier je grens aangeeft.’

Het is zo’n 25 jaar geleden dat Diewke samen met een groepje vriendinnen naar een feest in een huis van studentenvereniging Olof ging. ‘Ik studeerde toentertijd aardrijkskunde aan de lerarenopleiding en ik was heel blij dat ik in Tilburg op kamers woonde. Ik ging veel uit met mijn vriendinnen, lekker dansen en feesten, maar: de volgende dag gewoon weer naar school, hé?

‘Op een avond gingen we naar een feest in een van de dispuutshuizen van Olof. Tijdens dat feest is ongevraagd GHB in mijn drankje gedaan. Ik werd daar suf van en kreeg een slap gevoel. Ik had geen controle meer over mezelf. Toen is mij een bed in een van de kamers in dat huis aangeboden.

‘Ik weet nog dat ik in een soort stapelbed lag en dat er op de muur allemaal streepjes stonden die aangaven met hoeveel mensen die jongen naar bed was geweest. Nadat hij mij verkracht had, kwam ik erachter dat ik niet de enige was. Hij is ook in andere kamers geweest en heeft daar meer vrouwen misbruikt.’

Geen vertrouwen meer in mannen

‘Ik denk vaak aan hem. Ik weet hoe hij heet. En hij had toentertijd verkering. Dat herinner ik me omdat ik daarna nog met hem moest werken op de ijsbaan bij de Tilburg Trappers. Hij zal nu ook rond de 45 jaar zijn en waarschijnlijk leidt hij gewoon zijn leven. Misschien heeft hij een vrouw en kinderen, misschien gaat hij nog steeds over andermans grenzen heen, misschien gaat hij zijn gedrag doorgeven.

‘Hij staat er waarschijnlijk niet bij stil dat hij bij mij iets kapot heeft gemaakt dat niet meer te herstellen is. Het gaat allemaal over grenzen en grenzen aan kunnen geven. Als je dat nooit goed geleerd hebt, werkt het door in alle facetten van je leven. Mijn vertrouwen in mannen is bijvoorbeeld volledig weg.’

Liever alleen

‘Zo heb ik maar met een paar mannen een vriendschappelijke relatie. Dat zijn mannen die feministisch zijn en waarvan ik honderd procent zeker weet dat zij nooit seksueel geweld hebben gepleegd. Daarnaast voed ik zelf een zoon op en dat vind ik heel heftig. Hopelijk lukt het mij om hem groot te brengen zonder dat ik mijn trauma’s aan hem doorgeef.

‘Ik heb nooit geleerd om goed met mijn grenzen om te gaan. Als een man wel een keer ‘rustig aan’ tegen mij zei, dan zag ik dat als een afwijzing. Ik vind het een hele taak om mijn zoon hierin het juiste mee te geven.

‘Na verschillende relaties te hebben gehad, ben ik nu alleen. Ik zie een relatie gewoon niet meer zitten, want elke keer als ik een relatie had, voelde ik me kleiner en kleiner worden. Ik verdween, er bleef niets van mij over.’

Het recht om over vrouwen te beslissen

‘Seksisme en seksueel grensoverschrijdend gedrag komen nog steeds voor bij studie- en studentenverenigingen. Mannen denken het recht te hebben om over vrouwen te beslissen, dat idee van entitlement is heel hardnekkig. In bepaalde corpshuizen wordt dit zelfs gefaciliteerd, onder andere door de regel dat je als eerstejaars je bed moet afstaan zodat andere leden daar met een vrouw kunnen zijn.

‘En dan die rape drugs, zoals GHB. Er wordt op zo’n feest voor gezorgd dat dat in je drankje terecht komt, zodat vrouwen daarna makkelijker te verkrachten zijn. Dit wordt echt allemaal met voorbedachte rade gedaan.’

Vrouwenhaat

‘Als dit allemaal nog niet erg genoeg is, dan heb ik het nog niet gehad over de misogynie die in sommige verenigingen gepredikt wordt. Die vrouwenhaat wordt in je gedachtengoed geïmplementeerd en neem je de rest van je leven mee.

‘Wanneer je als corpslid na je studie gaat werken, is de kans groot dat je vroeg of laat op een plek terechtkomt waar je macht hebt. Dat betekent dus dat Nederland straks bestuurd wordt door mannen die vinden dat vrouwen ‘sperma-emmers’ en ‘hoeren’ zijn. Dat is levensgevaarlijk.’

Hand boven het hoofd

‘Kijk ook naar de moord, en ik noem het bewust moord, op Sanda Dia in Leuven in 2018. Die jongen is tijdens een ontgroening ‘aan onderkoeling’ overleden. Ja, dag. Sanda Dia is vermoord. Dit is allemaal vooropgezet en de mensen die daar verantwoordelijk voor zijn houden elkaar consequent de hand boven het hoofd.  

‘In 2023 verkrachtte een Leuvense gynaecologiestudent een medestudent. Die man kwam met die verkrachting weg omdat de rechter oordeelde dat hij ‘zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is’. Dat zijn slachtoffer voor de rest van haar leven beschadigd is, daar wordt nauwelijks bij stilgestaan.’

Hardnekkig seksisme

‘Mannen, maar ook vrouwen, moeten zichzelf afvragen waar ze staan in deze samenleving. Het kleinhouden en wegzetten van vrouwen zit heel diep in ons systeem verankerd. Daarom lachen vrouwen mee om seksistische ‘grappen’ en opmerkingen in programma’s als Vandaag Inside.

‘We moeten bij onszelf te raden gaan: waarom denken we eigenlijk zo over vrouwen? Hoe denk je zelf over vrouwen en hoe wil jij met vrouwen omgaan?  

‘Ik vraag me vaak af hoe de man die mij verkracht heeft met zichzelf leeft. Als je weet dat je vrouwen hebt verkracht, ga je dan gewoon verder met je leven? Gaat hij nu ook zo met zijn vrouw om? Misschien heeft hij een dochter die gaat studeren en die ook bij een studentenvereniging wil?

‘Dat het niet altijd zichtbaar is, wil niet zeggen dat seksueel geweld niet voorkomt. Het bestaat en er moeten consequenties aan vastzitten. Ook binnen de geslotenheid van studie- en studentenverenigingen: alle mannen moeten elkaar op dit gedrag aanspreken.’

Verkrachtings-chats

We herinneren ons allemaal wat er met Gisèle Pelicot gebeurd is. Toch werd begin dit jaar in Duitsland een Telegramgroep opgerold waar in zogenaamde verkrachtings-chats tips werden uitgewisseld over hoe je vrouwen als je zus, moeder, vriendin of andere vrouwen in je omgeving kunt drogeren en verkrachten. 70 duizend mannen waren lid van deze Telegramgroep.

‘Als ik tijdens het boodschappen doen een man tegenkom, vraag ik mezelf weleens af: zit jij ook in zo’n groep? Nee, ik ben er niet de hele dag mee bezig, dan zou ik geen leven meer hebben. Maar het houdt me wel scherp én woedend. En woede is een goede emotie om actie te blijven voeren tegen seksueel geweld.’