Dit willen Forum en Volt met het hoger onderwijs

Volt wil studeren voor iedereen toegankelijk maken, Forum voor Democratie wil juist minder studenten naar het hoger onderwijs laten gaan. Toch zit er ergens een kleine overlap tussen deze twee tegenpolen.

Ook Volt en Forum voor Democratie (FvD) hebben nu hun conceptverkiezingsprogramma bekendgemaakt. Slechts enkele partijen wachten er nog mee. D66 komt bijvoorbeeld eind deze week.

Volt en FvD zijn zo ongeveer elkaars tegenpolen. De eerste partij is opgericht voor een sterk Europa, de tweede wil uit de Europese Unie stappen en de sancties tegen Rusland opheffen.

De overlap? Beide partijen willen een hogere basisbeurs voor studenten. Ook willen ze de financiering van universiteiten en hogescholen minder afhankelijk maken van de ‘output’ (FvD) of ‘prestaties’ (Volt).

Volt

‘We draaien per direct de bezuinigingen op het onderwijs terug en verhogen het totale budget voor onderwijs, onderzoek en wetenschap’, staat in het conceptprogramma van Volt. ‘We investeren dit geld in de basis van onze kenniseconomie, het menselijk kapitaal van ons land.’

Maar het geld wordt wel op een andere manier verdeeld. Van Volt hoeven onderwijsinstellingen straks ‘niet langer met marketingbudgetten op zoek naar zo veel mogelijk inschrijvingen’. De bekostiging zou zich meer moeten richten op ‘publieke waarden zoals toegankelijkheid, kleinschaligheid, kwaliteit van begeleiding, onderzoeksethiek en regionale samenwerking’.

De partij wil ook de toestroom van buitenlandse studenten in goede banen leiden. Althans, Volt pleit voor ‘het afbouwen van prestatiebekostiging en voor het hervormen van internationale studentenwerving’. Het staat er niet in zoveel woorden, maar het betekent dat de financiering volgens Volt minder afhankelijk moet worden van bijvoorbeeld studentenaantallen en diploma’s.

Verder wil de partij het verenigingsleven stimuleren met collegegeldvrij besturen: gratis ingeschreven staan bij je universiteit of hogeschool, zolang je een vereniging leidt. Want dat is ‘burgerschap in de praktijk’.

Voor studenten wil de partij bovendien een lagere rente op studieschulden en een hogere basisbeurs (en nog liever een basisinkomen voor iedereen, maar dat is een ander verhaal). Die hogere beurs wordt wel afhankelijk van het ouderlijk inkomen.

Ook van belang voor de portemonnee van studenten: ‘We beginnen met het afschaffen van het collegegeld voor opleidingen en studies die opleiden tot cruciale/vitale beroepen en sectoren, zoals ict, techniek, bouw, onderwijs en zorg.’

Verder wil de partij het bindend studieadvies aan het einde van het eerste studiejaar omzetten in een ‘niet-bindend studieadvies’. Met andere woorden, opleidingen mogen hun eerstejaars dan niet meer wegsturen van de opleiding als die te weinig studiepunten behalen. De opleidingen mogen een advies geven, maar de student hakt zelf de knoop door.

Forum voor Democratie

De partij die volgens haar verkiezingsprogramma de relatie met Rusland wil normaliseren maakt zich in Nederland zorgen over de vrijheid van meningsuiting aan de Nederlandse universiteiten. Om die vrijheid te waarborgen wil de partij een verbod uitvaardigen. ‘We verbieden cancel culture, diversity officers en safe spaces’, staat in het conceptverkiezingsprogramma.

Hogescholen en universiteiten moeten bovendien kleiner worden. ‘Het hoger onderwijs is de afgelopen decennia uitgehold door massalisering, internationalisering en nivellering’, staat in het FvD-programma.

Dus zouden er strenge toelatingseisen moeten komen voor het hbo en wo. De onderwijsinstellingen moeten bovendien niet langer geld per uitgereikt diploma krijgen. Dan gaan ze de nadruk weer op kwaliteit leggen in plaats van kwantiteit, meent FvD.

Ook de toestroom van studenten uit het buitenland moet verminderen. ‘Het aantal internationale studenten moet sterk worden beperkt, zodat universiteiten zich in de eerste plaats richten op Nederlandse studenten en cultuur.’

Onderzoeksfinancier NWO moet verdwijnen, ten gunste van de universiteiten. Dat zou meer pluriformiteit geven in het onderzoek dat de hoogleraren kunnen doen. Hbo-opleidingen daarentegen krijgen minder vrijheid. Die moeten ‘nauwer samenwerken met het bedrijfsleven en regionale instellingen, zodat afgestudeerden direct inzetbaar zijn in de praktijk’.

Voor studenten heeft FvD zou ook graag de basisbeurs verhogen en studenten een ‘ruimere ov-kaart’ geven. Dat zou de ‘toegankelijkheid’ van het hoger onderwijs verbeteren. Maar dan dus alleen voor de ‘gemotiveerde en talentvolle studenten’ die er nog naartoe mogen.