Het online leven van Liliana Szczepanik: ‘Geen socials? Dat zou me eindelijk rust geven’
Algoritmes leiden ons door het eindeloze doolhof van het internet. Soms zijn ze handig, afleidend, of zelfs moeilijk om naar te kijken. Deze maand duiken we in de bubbel van Liliana Szczepanik (22), een Poolse bachelorstudent Psychologie. ‘Algoritmes houden precies bij wat je leuk vindt.’
Wat valt jou het meest op aan algoritmes?
‘Ze houden precies bij wat je leuk vindt. Ik heb ooit eens een recept voor kaneelkoekjes opgezocht en ineens stond mijn hele feed er vol mee. Al die koekjes zagen er natuurlijk perfect uit, want de foto’s waren bewerkt. Mijn eigen koekjes leken daardoor een mislukking.
‘Wat ik ook merk, is dat algoritmes je niet voorbereiden op wat je gaat zien. Tussen die koekjes door kreeg ik ineens schokkende beelden uit Gaza of van dierenmishandeling. Dat beïnvloedt meteen mijn stemming. Ik wil mijn mentale gezondheid beschermen, maar voel me ook schuldig omdat ik niet aan elke zaak kan doneren.’
Zit je in een filterbubbel die vooral jouw eigen blik bevestigt? Probeer je daar wel eens uit te stappen?
‘Ik probeer dat te vermijden. Mijn vader stuurt me artikelen vanuit een totaal ander politiek perspectief, waardoor ik ook andere standpunten zie. Soms luister ik zelfs naar podcasts met mensen waar ik het niet mee eens ben, zoals Donald Trump of Elon Musk. Ze kunnen slim en overtuigend klinken. Ik begrijp nu beter waarom anderen graag naar hen luisteren, ook al ben ik het er nog steeds niet mee eens.’
Zou je je social media verwijderen?
‘Dat doe ik soms. Als ik merk dat ik te veel scroll, verwijder ik Instagram en TikTok en stap ik over op YouTube en podcasts. Helemaal geen socials zou ideaal zijn, dat zou me eindelijk rust geven. Maar dan ben je snel een buitenstaander, want tegenwoordig gaat zoveel contact online.’
Ga jij anders om met algoritmes dan je ouders?
‘Ja, absoluut. Mijn vader groeide op in communistisch Polen, waar je voor alles moest vechten en een sinaasappel met Kerstmis een luxe was. Met de komst van het kapitalisme kreeg hij eindelijk de kans om meer te verdienen. Dat heeft zijn wereldbeeld gevormd, maar ook hoe hij social media gebruikt. Hij gebruikt alleen LinkedIn en YouTube, vooral voor werk en educatieve video’s.
‘Mijn moeder heeft Facebook en Instagram, maar gebruikt die vooral om te chatten. Daarnaast volgt ze alleen yoga- en dierenaccounts. Zelf volg ik veel te veel accounts, ik heb eigenlijk nog nooit iemand ontvolgd sinds de middelbare school. Mijn moeder bewaakt haar rust online, terwijl ik me veel sneller laat meeslepen.’
Beïnvloeden algoritmes jouw online ervaring positief of negatief?
‘Allebei. Schattige kittens maken me blij, en ik vind het fijn dat ik die te zien krijg. Maar tussendoor komt er ook heel heftig nieuws voorbij in mijn feed, vaak zonder waarschuwing. Dat vind ik niet altijd prettig. Het is intens om voortdurend geconfronteerd te worden met het leed in de wereld.’
