Van oorlog naar wederopbouw: hoe trekt een verscheurd land investeerders aan?

Na een oorlog of andere crisis is elke buitenlandse investering goud waard. Hoeveel van deze investeringen een land weet aan te trekken, hangt opvallend vaak af van één factor: vertrouwen. Dat ontdekte voormalig International Management-student Beatrice Spanio.

Waar gaat je masterthesis over?

‘Ik onderzocht in hoeverre het vertrouwen van buitenlandse investeerders in de instituties van een land, bepalend is voor het vermogen van dat land om deze investeerders aan te trekken.

‘Bedrijven of individuen uit het buitenland kunnen geld steken in bedrijven of projecten in een land. Zulke investeringen kunnen variëren van infrastructuurprojecten tot ondernemingen in de lokale economie.

‘Voor landen die net een conflict – zoals een oorlog – hebben doorgemaakt, zijn zulke investeringen vaak cruciaal: ze hebben kapitaal nodig om zowel hun infrastructuur als economie te herstellen.’

Waarom koos je juist dit onderwerp?

‘Het idee ontstond deels door de oorlog in Oekraïne. Toen ik begon met mijn onderzoek was de oorlog al aan de gang – zoals dat nu nog steeds het geval is – maar ik dacht al: wanneer die conflictfase voorbij is, zal Oekraïne enorme investeringen nodig hebben om de economie en infrastructuur te herstellen.

‘Dat bracht me op de bredere vraag: hoe kunnen landen in post-conflictfasen buitenlandse investeerders aantrekken, terwijl ze vaak fragiel zijn en het vertrouwen in hun instituties laag is? Vertrouwen leek me een onderschatte factor. Het is lastig meetbaar en daardoor weinig onderzocht. Veel onderzoek kijkt vooral naar meer tastbare factoren, zoals economische gezondheid, infrastructuur of politieke stabiliteit.’

Hoe heb je dat vertrouwen gemeten?

‘Dat was een uitdaging. Ik heb verschillende indicatoren gebruikt: de mate van corruptie, de effectiviteit (betrouwbaarheid) van de overheid en de efficiëntie van de rechtbanken. Die heb ik samengevoegd tot één ‘trust-index’, met een score van 0 tot 100.

‘Die index laat zien hoe goed een land in staat is om vertrouwen van investeerders op te bouwen. Het voordeel van zo’n index is dat beleidsmakers en investeerders een concrete houvast hebben: ze kunnen zien waar verbetering mogelijk is, bijvoorbeeld door corruptie te bestrijden of instituties te versterken.

‘Een goed voorbeeld van een land dat een oorlog achter de rug heeft, is Maleisië. In mijn trust-index scoort Maleisië ongeveer 60. Dit cijfer kan de Maleisische overheid helpen te bepalen waar verbeteringen het meest nodig zijn.’

Waarom investeren buitenlandse bedrijven of individuen überhaupt in een post-conflictland?

‘Er is het zakelijke motief: post-conflictlanden bieden vaak hoge risico’s, maar daarmee heeft een investering ook potentieel hoge rendementen.

‘Investeerders kunnen ook reputatiemotieven of filantropische motieven hebben. Investeren in een herstellend land kan goed zijn voor het imago van het bedrijf en laten zien dat ze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.’

Wat was het meest interessante resultaat van je onderzoek?

‘Dat het rechtsstelsel van een land ook een belangrijke rol speelt in de vertrouwensindex. Landen met een common law-systeem (waar rechters met hun uitspraken het recht bepalen, red.), zoals India of Maleisië, trekken doorgaans meer investeringen aan dan landen met civil law (waar het recht vooral in wetten is vastgelegd, red.), zoals Mexico.

‘Buitenlandse investeerders geven de voorkeur aan landen met een common law-systeem omdat zij zich daar ‘veiliger’ voelen. Contracten worden er gehandhaafd en de juridische omgeving is voorspelbaarder én flexibeler. Dit verkleint het investeringsrisico en maakt het aantrekkelijker om in zulke landen te investeren.’

Wat voor invloed hebben investeerders op deze landen?

‘Post-conflictlanden moeten soms hun systemen aanpassen aan wat buitenlandse investeerders nodig hebben. Daarmee hebben de vaak Westerse investeerders, uit de Verenigde Staten en Europa, dus een grote invloed op hoe de instituties in deze landen zich ontwikkelen.

‘Maar dit hoeft niet per se negatieve gevolgen te hebben voor deze instituties of voor de lokale samenleving. Verbeteringen in transparantie, efficiëntie van rechtbanken en corruptiebestrijding hebben ook directe voordelen voor de eigen bevolking en dragen bij aan duurzame institutionele ontwikkeling.’

_Advertentie.