Senator en TiU-alumnus Cees van de Sanden over breuk met VVD: ‘Blijf trouw aan jezelf’
Senator en advocaat Cees van de Sanden kwam in het nieuws door zijn breuk met de VVD in de Eerste Kamer. De alumnus van Tilburg University blikt terug op dat besluit, zijn studie en de weg naar de politiek. ‘Blijf trouw aan jezelf en spreek je uit.’
Je bent op relatief late leeftijd rechten gaan studeren. Hoe komt dat?
‘Na de middelbare school (het Cobbenhagen College in Tilburg, red.) ben ik begonnen met rechten aan Tilburg University, maar in mijn tweede jaar kreeg ik een mooie baan bij Randstad aangeboden. Die wilde ik combineren met mijn studie, maar dat liep anders. Het idee om ooit mijn diploma te halen bleef wel in mijn achterhoofd.
‘Twintig jaar later overleed mijn vader door fouten van het ziekenhuis. Daardoor kwam ik opnieuw met juridische procedures in aanraking. We hebben nooit geprocedeerd, omdat het ziekenhuis zijn excuses aanbood, maar het was voor mij wel de aanleiding om weer te gaan studeren.’
Je hebt een drukke baan als advocaat met een eigen advocatenkantoor. Waarom ging je ook nog de politiek in?
‘Politiek is me met de paplepel ingegoten. Mijn vader was heel links en ik zag dat anders. Toen ik twaalf was, kocht ik van mijn zakgeld het NRC Handelsblad en besprak dat op maandag met een paar andere nerds op school.
‘Op mijn dertigste had ik een bestuursfunctie bij de lokale VVD in Tilburg. Ik kreeg de kans om op een verkiesbare plek te komen in de Tweede Kamer, maar met een jong gezin leek dat me geen goed moment. Via de Provinciale Staten kwam ik later alsnog in de Eerste Kamer terecht. Daar was ik blij mee: ik wil liever iets veranderen dan vanaf de zijlijn roepen.’
Toen je in 2023 in de Eerste Kamer kwam, leek de VVD al naar rechts op te schuiven. Waarom probeerde je het toch bij deze partij?
‘Ik was jarenlang lid van de VVD en dacht dat ik meer invloed kon uitoefenen in de Eerste Kamer dan thuis op de bank. Ik kaartte bijna wekelijks problemen binnen de partij aan.
‘Maar op een gegeven moment werd het te veel. Zo wilde minister Klever uitgeprocedeerde asielzoekers opvangen in Oeganda. Dat kan niet, mag niet en gaat ook niet. Zulke kwesties bleven zich opstapelen, en aan mijn zorgen werd weinig gehoor gegeven.’
Hoe neem jij je werk als advocaat mee naar de Eerste Kamer?
‘De Eerste Kamer toetst wetgeving op uitvoerbaarheid en rechtmatigheid. Dat juridische aspect past goed bij mijn achtergrond. Ik ben altijd extra scherp geweest op de haalbaarheid van wetten.’
Je stapt op bij de VVD, maar neemt je zetel mee. Waarom?
‘Ik wil de liberale waarden blijven uitdragen, ook als de VVD dat niet meer doet.’
Het is vier weken geleden dat je de VVD hebt verlaten. Hoe kijk je daar nu op terug?
‘Het was een ingrijpende beslissing, die je niet lichtzinnig neemt. Maar ik kon niet anders meer. Ik moet blijven staan voor mijn normen en waarden. Ik heb geen spijt, integendeel: ik sta nog steeds achter mijn besluit.’
Wat voor reacties kreeg je op je besluit?
‘Na mijn beslissing zat ik bij Nieuwsuur. Ik hoorde later dat 85 procent van de reacties positief was. Veel mensen vonden het verfrissend dat iemand eindelijk ergens voor staat.
‘Natuurlijk was niet iedereen blij. Binnen de VVD reageerden sommigen verbaasd, terwijl ik wekelijks punten aankaartte en mijn onvrede doorgaf.’
Wat zijn je plannen in de Eerste Kamer?
‘Ik blijf tot 2027 in de Eerste Kamer en wil politiek actief blijven. Een eenmansfractie is veel werk: je doet alles zelf. In Den Haag moesten ze even schakelen – mijn fractiekamer zit in een omgebouwd opslaghok. Maar het is mooi om zoiets op te bouwen.
‘Misschien richt ik een nieuwe partij op die het echte liberale geluid laat horen. Een partij die het gat rechtsboven in de Kieswijzer opvult: progressief rechts. Dat is veel werk, je hebt een programma, financiering en vertrouwelingen nodig, maar ik sluit het niet uit.’
Je kwam als advocaat al eerder in de schijnwerpers met een bijzondere zaak. Kun je daar meer over vertellen?
‘Dat was een zaak tegen complotverspreiders. Volgens hen, met een achterban van tienduizend mensen, bestond er een satanistisch pedofielennetwerk in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk. Die theorie leidde tot doodsbedreigingen aan Mark Rutte en RIVM-topman Jaap van Dissel en veroorzaakte veel overlast. Er was geen enkele feitelijke onderbouwing.
‘Het OM was ook met de zaak bezig, maar dat duurt vaak lang. Daarom vroeg de burgemeester mij om hulp. Ik startte een civiele procedure. Toen de drie verspreiders merkten dat ik serieus was, kreeg ook ik doodsbedreigingen aan mijn deur.
‘Het duurde even voor ze zich aan hun vonnis hielden: ze mochten niets meer verspreiden over de theorie. Later werden ze ook strafrechtelijk veroordeeld voor laster en opruiing.
‘Maar dat was nog niet het einde. Een andere aanhanger ging verder met het verspreiden van het complot en werd opnieuw civiel- en strafrechtelijk veroordeeld. Ze zag zichzelf als soeverein, dus als iemand die geen contract heeft met de overheid.
‘Ze weigerde vervolgens in de rechtszaal te gaan zitten. Toen de rechter haar vroeg of ze nog iets wilde toevoegen, liet ze ‘Heal the World’ van Michael Jackson horen. We hebben drie minuten lang met stomme verbazing geluisterd.’
Wat is jouw tip voor studenten?
‘Blijf trouw aan jezelf en spreek je uit. Als je dat niet doet, doe je jezelf tekort en verklein je je kansen om invloed uit te oefenen.
‘Ik had een docent, Herman Schoordijk, die zei: ‘We moeten het niet onnodig eens zijn met elkaar.’ Oftewel: schuw de discussie niet. Dat is me altijd bijgebleven.’
Advertentie.
