Je geloof of je leven

In het noordwesten van Irak zitten tienduizenden jezidi’s als ratten in de val. Op enkele bergtoppen van het Sinjar-gebergte verschuilen de gelovigen zich voor ISIS-fanatici die hen voor de keus stellen: bekeren of sterven. Afgaande op de verhalen, kiezen de meesten voor het laatste. Waarom?

De beelden zijn op en top schrijnend. Een liggende peuter met vijf geweerlopen in het gezicht. Falende hulpverlening: de vluchtelingen creperen in de bare zon, zonder voedsel of water. Met Amerikaanse luchtsteun hebben Koerdische troepen inmiddels een vluchtroute geforceerd. Het journaal van eergisteravond: verdwaasde mensen die in lege kiepwagens van de berg worden gereden en vervolgens obsessief op zoek gaan naar water. Als zij eenmaal in de greep komen van de jihadisten worden de achterblijvers voor een bizar dilemma gesteld: zich binnen enkele uren bekeren of sterven. Een naar Nederland gevluchte geloofsgenoot zegt: “Wij jezidi’s zullen ons geloof altijd trouw blijven.” Maar waarom? Waarom handelen deze mensen op het ultieme moment niet opportunistischer? We legden de vraag voor aan Frank Bosman, Beleidsmedewerker aan de Tilburg School of Catholic Theology.

“Op de eerste plaats: zo’n dilemma is onmenselijk. Met geweld word je voor een keuze gesteld die helemaal geen keuze is… Historisch gezien is dwang natuurlijk vaker aan de orde geweest. Wat dat aangaat heeft ook het christendom geen schone handen.” Bosman begrijpt dat de jezidi’s niet toegeven en kiezen voor een wisse dood. “Dat past voor een deel in een oeroude traditie. Religies als het christendom en de islam zijn vertrouwd met het martelaarschap. Voor veel mensen die nu in het nauw worden gedreven is dit een realiteit. Zij geloven in een leven na de dood; in die zin heeft hun sterven een doel.” Naast dit ideële aspect, is er nog een zwaarwegende reden waarom de meeste slachtoffers volharden. Het zit in hun genen. “In het Westen staat religieuze beleving in de periferie. Maar voor de jezidi’s is geloof een substantieel deel van hun identiteit; hun mens-zijn. Iets wat ze niet willen of kunnen inwisselen. Dat voelt als een amputatie; een vorm van verraad waarmee je niet zo maar verder kunt leven.”

_Advertentie.