70 jaar na Auschwitz

Het was gisteren 70 jaar geleden dat de gevangenen in het grootste concentratiekamp van de nazi’s werden bevrijd. Lang geleden, maar nog lang niet vergeten. Liesbeth Hoeven is onlangs op Tilburg University gepromoveerd op de verhaalcultuur na Auschwitz. Wat heeft Auschwitz ons nagelaten?

Ruim één miljoen mensen kwamen om het leven in Auschwitz-Birkenau. De gebeurtenissen die daar plaatsvonden waren onmenselijk. 70 jaar na de bevrijding heeft het nog altijd zijn sporen nagelaten. “Auschwitz is het symbool geworden voor een breuk in de Europese geschiedenis. Een breuk die ons definitief het verschil duidelijk heeft gemaakt tussen barbaarsheid en beschaving.”, vertelt Liesbeth Hoeven.

“Sinds Auschwitz – en vanuit de herinnering eraan – zien wij in Europa uit naar een samenleving en een cultuur die we blijvend en zonder reserve een beschaving kunnen noemen. In een tijd waarin antisemitisme en discriminatie opnieuw de kop opsteken gelden de woorden ‘Nooit meer Auschwitz’ als een actuele waarschuwing. Dit klinkt ook door in de toespraken tijdens de Nationale Holocaust Herdenking in Amsterdam op 25 januari.”

Doorvertellen
Volgens Hoeven is erg belangrijk dat die gebeurtenis doorverteld blijft worden. “Vrijheid laat zich doorgeven via het vertellen van verhalen die kenbaar maken in welke tragische omstandigheden mensen leven wanneer hun vrijheid in de kern is aangetast. Deze verhalen van ooggetuigen zijn er: de vraag waar we nu voor staan is hoe deze verhalen zich naar de toekomst toe laten doorvertellen.”

Hoeven pleit daarom voor het ontstaan van een zogenoemde herinneringsgemeenschap. “Het gemeenschappelijke visioen dat wij vanuit het verleden koesteren – bouwen aan een betere wereld en toekomst – kan dan herinnerd, verwoord, voelbaar gemaakt worden. Een (transnationaal) verbeelde herinneringsgemeenschap dus, in plaats van een begrensde. De verhalen die we in herinnering bewaren, werken dan niet langer als een bron van conflict, maar tot een verbindingspunt in de samenleving.”

Lees het interview met Liesbeth Hoeven in de nieuwe Univers die donderdag verschijnt.

_Advertentie.