Schone Slaapster wakker schudden

Vijf weken is Emile Aarts nu in het bezit van de rectorsbaret. Een goed moment voor een nadere kennismaking met – zo blijkt – een toegankelijke en bevlogen man. Hoe ervaart de 31ste rector van Tilburg University zijn vuurdoop? “Het is bijna een verliefdheid. Waarbij ik me afvraag: wanneer houdt het op?”Je bent ruim een maand in office. Wat zijn de indrukken?
“In één woord: geweldig. Elke dag is voor mij een feest. Dat komt omdat alle impressies zo rijk zijn. De mensen zijn warm en interessant; de campus is mooi en herkenbaar. Het is bijna een verliefdheid. Waarbij ik me afvraag: wanneer houdt het op? Ik meen dat oprecht. Onze universiteit heeft ontzettend veel te bieden.”

Wat heeft Tilburg University de komende vier jaar nodig?
“Tilburg University is een Schone Slaapster die bezig is te ontwaken. Daarmee bedoel ik: er is meer dan genoeg potentieel, maar dat kan veel beter worden gebruikt. Er is veel te winnen, bijvoorbeeld op het gebied van naamsbekendheid en het herkennen van het aanwezige talent.”

“Om te beginnen: formuleer een eenduidige strategie en een helderder profiel. Hiervoor zijn er veel opties, maar er is (nog) te weinig samenhang. Alsof je een restaurantbezoeker een doos vol ingrediënten voorzet, in plaats van hem een uitgekiend menu aan te bieden. Ik wil bijvoorbeeld toe naar meer collectiviteit. Tot nu toe was er te veel sprake van cellen: scholen los van elkaar. Daar moet iets overheen komen te liggen: een hoger doel, dat wij als héle organisatie hebben. Concreet: op 1 januari 2016 wil ik een strategische agenda klaar hebben voor de komende vijf jaar. Die agenda formuleert hoofdlijnen. De faculteiten geven vervolgens aan hoe zij dit van jaar tot jaar gaan invullen.”Even een blik op je cv: je bent een uitgesproken bèta. Voelt een universiteit vol economen en juristen niet als vreemd terrein?
“Ik zie mezelf als een Homo Universalis. Oftewel: ik ben echt een universiteitsmannetje. Ik kwam terecht bij Philips, omdat ik me daar met leuke onderwerpen kon bezighouden. En wat zie je dan: als je je werk goed doet, word je gebombardeerd tot manager. Die rol past bij mij… Ik ben geen uitvinderstype, maar iemand van het overzicht, de grote lijn. Ik leg verbindingen en kan een goed verhaal vertellen.”

“Dat is ook mijn stijl van managen. ‘Veranderen’ start met een verhaal. Wat er precies gedoceerd wordt op een universiteit, maakt niet zo veel verschil. Misschien heb ik daadwerkelijk een gebrek aan domeinkennis. Maar als je een veranderingsproces wilt inzetten, gaat het niet eens zozeer om de details. Bovendien: ik zet mensen graag op hun beste positie. Ik probeer ervoor te zorgen dat ze doen waar ze goed in zijn. Door het leggen van verbanden, breng je mensen zelf op ideeën. Dat doe ik liever dan keer op keer voor te zeggen hoe het moet.”

Eén van de dingen die je in Eindhoven invoerde zijn de Department Dialogues. Vaste momenten waarop de mensen binnen een faculteit ongedwongen vertellen over zichzelf en hun werk. Dat helpt bijvoorbeeld om de onderlinge samenwerking te versterken. Ga je dat hier ook doen?
“Zou best kunnen. Samenwerking tussen mensen die in hetzelfde ‘huis’ zitten lijkt logisch, maar is dat niet. Die Department Dialogues heb ik niet zelf verzonnen. Philips Research doet dit al 60 jaar. Het wérkt: de passie spat van de mensen en hun verhalen af. Het vergroot de onderlinge waardering en maakt dat iedereen gezien wordt. Ook creëer je een goed klimaat voor verandering.”

“Aan het idee van ‘samenwerking versterken’ kun je een mooi psychologisch model koppelen. Het geeft door middel van vijf kleuren aan hoe mensen met verandering omgaan. Samenvattend: de ‘roden’ focussen op collectiviteit. De ‘witten’ zijn vooral eigengereider. Zij denken: Ach, die verandering… Geef mij de ruimte, dan komt het heus wel goed. Kijk nu eens naar een universiteit: die is heel wit, met een rood randje. Medewerkers willen autonoom zijn, maar wel met een collectief familiegevoel. De Department Dialogues doen feitelijk steeds een appèl op dat laatste.”

“Ik ben altijd eerlijk, om de simpele reden dat ik een slecht geheugen heb”

Je wordt geroemd vanwege je ‘open, heldere communicatie’. Hou je eigenlijk wel van vergaderen?
“Haha. Best wel. Maar ik realiseer me ook dat het soms stroperig is. Waar het gaat om aansturing, leiderschap, zijn er drie wezenlijke pijlers: de samenstelling van het team, de agenda en de sfeer. Om dat even op mezelf te betrekken: het team moet kloppen, en als ik het gevoel heb dat het scheef loopt, grijp ik in. Ik zorg dat iedereen precies weet waarover we het hebben. En qua sfeer geldt: What you see is what you get. Ik ben altijd eerlijk, om de simpele reden dat ik een slecht geheugen heb. Als ik eerlijk blijf, hoef ik tenminste nooit leugentjes te onthouden.”

Het motto van onze universiteit is Understanding Society. Hoe kunnen de link tussen academie en samenleving verder versterken?
“Voor mijn gevoel kun je dit motto oprekken tot Advancing Society. Stel dat je precies weet hoe de samenleving in elkaar zit… Dat is alleen waardevol als je ook iets doet met die kennis. ‘Advancing’ verwijst zogezegd naar een participatiegedachte: het streven om die maatschappij actief vooruit te helpen.”

‘Participatie’ slaat ook nog op iets anders. Wij verzorgen hoogstaand onderzoek en onderwijs, maar willen ook bijdragen aan de waardeketen. Het gaat om drie dingen: overdragen (onderwijs), verrijken (onderzoek) en waarde creëren (valorisatie). Kijk naar deze regio: er zit zo veel potentieel. De gezamenlijke data science-opleiding in Den Bosch is nog maar het begin van een geweldig spannende ontwikkeling. Als je kijkt naar het spel dat er op de wagen is, kun je op langere termijn zelfs denken aan een Brainport naar Eindhovens model, maar dan op het gebied van de digitale samenleving. Op kortere termijn: gelet op ons motto zou ik graag zien dat wij meer met technologie-ontwikkeling gaan doen. Niet om de TU’s naar de kroon te steken, maar wel om bijvoorbeeld beter de dialoog te kunnen voeren met partijen.”

Teruggrijpend naar je eerdere metafoor: het lijkt erop dat de Schone Slaapster behoorlijk actief gaat worden.
Lachend: “Haha, eerst moet ze natuurlijk wakker gekust worden. Voor menige decaan op onze campus is dat een interessante opdracht.”

_Advertentie.