Onafhankelijkheid hoogleraren ter discussie

Hoogleraren belastingrecht en fiscale economie zijn niet volledig onafhankelijk. Bijna driekwart heeft een bijbaan bij een advocaten- of accountantskantoor. Daardoor kunnen zij niet altijd kritisch zijn rondom het debat over ‘belastingparadijs Nederland’. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant.

De betreffende belastinghoogleraren zijn aangesloten bij één van de ‘grote vier’: accountantskantoren PwC, KPMG, Deloitte en EY. Het onderzoek is gebaseerd op nevenwerkzaamheden van 59 belastinghoogleraren aan Nederlandse universiteiten. Vier hoogleraren van TiU zijn verbonden aan een van de vier accountantskantoren. Acht hoogleraren van de Erasmus Universiteit, Universiteit Maastricht, Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit werken bij advocatenkantoor Loyens en Loeff.

Zes van de negenenvijftig hoogleraren zijn in hun carrière nooit verbonden geweest aan een advocaten- of accountantsbureau. “De afhankelijk van de grote kantoren is groot’, zegt Arnold Merkies, Kamerlid en financieel woordvoerder voor de SP in Volkskrant. ‘Ik lees genoeg opiniestukken die worden ondertekend als hoogleraar, maar waaruit duidelijk het belang van de kantoren blijkt. Als ik dan even googel werkt die professor inderdaad bij een van de grote vier.”

“De grote kantoren werken voor multinationals die er belang bij hebben het belastingbeleid soepel te houden”

Volgens het onderzoek hebben de hoogleraren belangenverstrengelingen. “De grote kantoren werken voor multinationals die er belang bij hebben het belastingbeleid soepel te houden”, zegt Esmé Berkhout, fiscaal beleidsadviseur bij Oxfam Novib. “De hoogleraren worden gevraagd voor commissies die in opdracht van de politiek onderzoek doen naar de hervorming van het Nederlandse belastingstelsel. Op die manier hebben de kantoren een flinke vinger in de pap bij het maken van beleid dat direct raakt aan hun commerciële belangen.”

Daardoor kunnen de professoren geen kritische houding aannemen. Dat beïnvloedt het publieke debat. Echter, het belangrijkste argument voor de verbondenheid tussen wetenschap en kantoren is praktijkkennis. “De universiteiten hebben baat bij hoogleraren met praktijkkennis. Fiscale wetgeving is specifiek, maar ook vaag. De praktijk is weerbarstig en vaak anders dan de boeken vertellen. In de universiteit kun je dat niet bedenken. Vooral in het onderwijs heeft die ervaring meerwaarde. De studenten belanden allemaal in die praktijk”, licht Peter Kavelaars, hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit en directeur van het wetenschappelijk bureau van Deloitte uit.

_Advertentie.