Beeld Peerke Donders toont juist christelijke waarden
Peerke Donders is de meest zalige Tilburger ooit. Nu woedt er een felle discussie over zijn standbeeld, dat racistisch zou zijn. Moet dit standbeeld afgebroken worden? We vroegen het aan onze wetenschappers.
Zalige Peerke Donders
Overleden is onze held al een tijdje en als je niet uit Tilburg komt bestaat de kans dat je nog nooit van hem gehoord hebt. Over wie hebben we het? Peerke Donders werd 1809 in Tilburg geboren als zoon van een huiswever. Nadat hij op 31e jarige leeftijd tot priester gewijd werd vertrok hij naar Suriname om onder de leprapatiënten te werken en missiewerk uit te voeren. Dit deed hij ook tot zijn overlijden in 1887. In 1982 werd Donders door de paus zalig verklaard en zijn geboortehuis was al jaren een pelgrimsoord.
‘Megakoloniaal’ en racistisch
omstreden standbeeld staat sinds 1926 in het Wilhelminapark. Donders wordt staand afgebeeld, met aan zijn voeten knielend een leprapatiënt. Met zijn rechterhand draagt hij een kruis, zijn linkerhand ligt op het hoofd van de leprapatiënt. ‘Megakoloniaal’ wordt het standbeeld door sommigen genoemd. Donders zou een arrogante meewarige uitstraling jegens de knielende slaaf hebben en het beeld zou de oude koloniale en raciale verhoudingen representeren. En om niet te vergeten: het is een triomf van het katholicisme dat men begin vorige eeuw hier zag. Reden genoeg dus om het beeld maar weg te doen of te vervangen, want het doet niet meer recht aan de hedendaagse volksdiversiteit. Maar is dit werkelijk zo? Of zoeken wij dingen die er niet zijn?
Klassieke pose en barmhartigheid
“Het is een gotspe en een enorm gebrek aan kennis om dit standbeeld te vergelijken met dat van een slavenhouder en een slaaf,” zegt Martijn Stoutjesdijk, onderzoeker bij TST. “Peerke Donders was geen slavenhouder, maar zette zich juist in voor slaven en voormalige slaven, met name door zijn werk voor leprapatiënten. Hij uit in zijn brieven ook verontwaardiging over de behandeling van slaven in Suriname. Het standbeeld toont de christelijke waarde van barmhartigheid, zoals die in Donders belichaamd werd: een uitgestrekte hand naar allen die in een positie van zwakte en verdrukking zijn. Het zou een misverstand zijn Donders nu aan te rekenen dat hij in een tijd van slavernij en kolonisatie leefde, terwijl hij juist probeerde tegen die machtsstructuren in te gaan.”
“De pose van het gewraakte standbeeld is een klassieke: heiligen worden vaker afgebeeld met gelovigen aan de voeten,” aldus Dr. Frank Bosman, tevens onderzoeker bij TST. “Het is een symbolische uitdrukking van de dankbaarheid van deze mensen aan de heilige die hen tijdens zijn of haar leven zo onbaatzuchtig heeft geholpen. We moeten in het geval van Peerke Donders bedenken dat deze heilige naar lepralijders in Suriname is gegaan, mensen met wie niemand iets te maken wilde hebben, uitgestotenen, verschoppelingen. Als de door Donders getoonde vorm van barmhartigheid vragen oproept moeten we ons serieus achter de oren gaan krabben.”
Megakoloniaal en racistisch? Het lijkt dus allemaal wel mee te vallen. De discussie is echter nog niet afgelopen en het is maar de vraag of het standbeeld van Donders het overleeft. Dus ben je wel benieuwd naar de meest zalige Tilburger ooit dan is nu misschien een goed moment om even een kijkje te nemen.
Advertentie.
