Paul Scheffer: ‘IJkpunt voor migratiebeleid ontbreekt’

Moet het huidige migratiebeleid worden aangepast? Een ding is zeker: de grote migratiebewegingen van de afgelopen jaren zorgen voor veel onrust in Nederland en Europa. In het rapport Regie over Migratie van de WRR pleit de Tilburgse hoogleraar Paul Scheffer voor een heldere aanpak.

Als de recente migratietop in Brussel iets laat zien, dan is het wel dat Europa worstelt met dit vraagstuk. Moet opvang buiten Europa plaatsvinden, of juist niet? Moet de nationale grensbewaking worden verstevigd, of moet er juist meer worden samengewerkt? Een oplossing zal er op korte termijn niet komen, voorspelde bondskanselier Angela Merkel al, daarvoor liggen de Europese landen te ver uiteen. Maar ook binnen de landen zelf heerst er vaak grote verdeeldheid over het migratiebeleid.

In het rapport Regie over migratie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) houden wetenschappers het huidige migratiebeleid tegen het licht. Een van hen is Paul Scheffer, hoogleraar Europese studies aan Tilburg University.

Een duidelijk migratiebeleid kan volgens hem veel politieke polarisatie wegnemen: “Heldere oriëntatie op het gebied van arbeidsmigranten en vluchtelingen maakt een samenleving opener. Het is juist de gedachte dat de beweging van mensen zich aan controle onttrekt, die afbreuk doet aan de bereidheid tot verandering in een samenleving.” En: “Het idee dat we pas aan het begin van een oncontroleerbare volksverhuizing staan zorgt voor onnodige afweer en afkeer tegenover migranten.”

Open en gesloten grenzen

Meer controle dus, maar hoe krijg je dat? “We moeten ons bevrijden uit de oneigenlijke keuze tussen open of gesloten grenzen”, vindt Scheffer.

Enerzijds heeft een land als Nederland migranten nodig. Zonder migranten krimpt de bevolking, wat grote economische en sociale gevolgen heeft. “Populistische partijen, die pleiten voor een zeer restrictief beleid, willen dat de bevolking krimpt. Dat zeggen ze er nooit bij, want de gevolgen van deze krimp zijn nogal problematisch in een samenleving die al aan het vergrijzen is.” Anderzijds zorgt een ruimhartig migratiebeleid voor problemen op het gebied van integratie, volkshuisvesting en gezondheidszorg.

De aanhoudende discussie over open of gesloten grenzen moet volgens Scheffer vervangen worden door heldere ideeën over regulering. Als voorbeeld noemt hij het migratiebeleid van Canada.

Canada

Canada heeft een immigratiebeleid met duidelijke criteria. Scheffer: “Zo was het doel voor 2017: 300.000 nieuwkomers, waarvan 58 procent in de economische categorie, 28 procent in de categorie gezinsmigratie en 14 procent was gereserveerd voor vluchtelingen. Canada ging dus uit van een humanitaire inspanning van ruim veertigduizend mensen. Voor 2018 wordt gestreefd naar 310.000 migranten en in 2020 wil men 340.000 mensen naar Canada laten komen. Dat zijn duidelijke doelstellingen, waarover in het parlement wordt gedebatteerd.”

Het ontbreken van een sterke anti-immigratiebeweging in Canada heeft waarschijnlijk hier mee te maken. Uit onderzoek blijkt dat de opvattingen van Canadezen over immigratie niet wezenlijk verschillen van die van West-Europeanen. Scheffer: “Hieruit kunnen we concluderen dat de betrekkelijke rust rond kwesties als immigratie en asiel niet te maken heeft met heel andere opvattingen in Canada, maar mede voortvloeien uit een helder beleid dat selectief is wat betreft de kwalificaties van arbeidsmigranten en ook grenzen stelt aan de humanitaire opdracht.”

Het Canadese model kunnen Nederland en Europa niet zomaar overnemen. Maar het maakt wel duidelijk waar de uitdaging ligt: het vormen van een migratiebeleid met duidelijke doelen.  

_Advertentie.