Niet-drinkers zwichten voor groepsdruk

Een maand geen alcohol drinken is gezond, maar niet makkelijk. Yannick Maas (Bedrijfscommunicatie en Digitale Media) onderzocht het mijnenveld waarin de geheelonthouder zich begeeft. Zijn mensen wel bestand tegen verleidingen en groepsdruk?

De laatste maand van het jaar is begonnen, dus beginnen de mensen stilletjes aan goede voornemens te maken. Per 1 januari willen velen vaker sporten, meer sparen, gezonder eten en minder alcohol drinken. Uit het Verenigd Koninkrijk is zelfs ‘Dry January’ komen overwaaien, het laten staan van alcohol in de eerste maand van het nieuwe jaar. Maar zoals bekend komt er vaak weinig terecht van alle mooie plannen. Zo haalt ongeveer een derde in januari de kurkentrekker of flesopener alweer uit de keukenlade.

Yannick Maas vroeg zich af waarom mensen stoppen met onthoudingspogingen. Voor zijn afstudeeronderzoek ging hij na welke rol zelfcontrole en groepsdruk spelen bij het stoppen met drinken. Iemand die veel zelfcontrole heeft kan de eigen emoties, gedachten en gedrag reguleren en zo opwellingen, impulsen en verleidingen weerstaan. Iemand die weinig zelfcontrole heeft, kan verleidingen minder goed weerstaan en zal eerder naar de fles grijpen. Groepsdruk speelt ook een rol, mensen zijn geneigd zich te conformeren aan het gedrag in de eigen sociale omgeving. Wie probeert te stoppen met drinken, heeft minder kans van slagen als er om zich heen wel gedronken wordt.

Bovendien wilde Maas weten of iemand met zelfcontrole beter bestand is tegen groepsdruk, daarover was nog niet veel bekend.

Mensen zijn geneigd de eigen vermogens, zoals het kunnen weerstaan van verleidingen, te hoog in te schatten. Daarom besloot Maas deelnemende studenten eerst te vragen naar ervaringen uit het verleden. Hoe waren ze toen omgegaan met groepsdruk en alcoholconsumptie? Door ze daarmee te confronteren, hoopte hij, zouden deelnemers eerlijker antwoorden op twee scenariovragen. Het uitgangspunt bij de scenario’s: de zon schijnt en je hebt besloten een maand niet te drinken. In het eerste geval zit je op een terras en je vriendengroep moedigt je aan ook een glas champagne te drinken, jullie hebben iets te vieren. In het tweede geval ben je alleen thuis, je hebt dorst en in de koelkast liggen alleen nog ijskoude biertjes. Hoe groot is de kans dat je toch drinkt?

Op de uiteenlopende antwoorden liet Maas analyses los. Daaruit blijkt dat groepsdruk mensen inderdaad sterk beïnvloedt en onthoudingspogingen minder kansrijk maakt. Mensen worden makkelijk overgehaald, bijvoorbeeld onder het mom van ‘Doe niet zo flauw, en doe gezellig mee’ of ‘Zonder drank ben je echt minder leuk’. Wat ook blijkt is dat deelnemers met veel zelfcontrole vaker in staat zijn om een maand niet te drinken. Goed nieuws, of toch niet helemaal. Komt er groepsdruk bij kijken, dan zwicht iemand met veel zelfcontrole daar net zo hard voor als iemand met weinig grip op de eigen persoon.

Gezien de grote kracht die er van groepsdruk uitgaat, raadt Maas aan om daar rekening mee te houden in communicatiecampagnes rondom bijvoorbeeld alcoholvrije maanden. Om mensen te helpen een maand niet te drinken, zou er zelfs op gewezen kunnen worden hoeveel anderen de fles ook laten staan. Slecht voorbeeld doet volgen, maar het goede voorbeeld ook.

Cijfer: 8In de rubriek ‘Masterscriptie’ schrijven we iedere maand over een opvallende masterscriptie. Wil je ook aandacht voor je maandenlange onderzoek? Stuur je thesis naar ons op.

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.