Hernieuwde Canon van Nederland: ‘Meer ruimte voor diversiteit’

Hernieuwde Canon van Nederland: ‘Meer ruimte voor diversiteit’

De hernieuwde Canon van Nederland heeft tien nieuwe ‘vensters’ gekregen aan de hand waarvan de Nederlandse geschiedenis wordt verteld. Vrouwen krijgen meer ruimte en er wordt meer aandacht besteed aan diversiteit, het internationale perspectief en regionale spreiding. Toch heeft de Gouden Eeuw ook in deze versie het overwicht.

Canon van Nederland. Beeld YouTube still

Canon van Nederland. Beeld YouTube still

Commissievoorzitter James Kennedy overhandigde maandag de hernieuwde canon in het Openluchtmuseum in Arnhem aan minister van Onderwijs en Cultuur, Ingrid van Engelshoven. Volgens hem dient de canon vooral als onderwijstool, “die leraren kan helpen tot de verbeelding van leerlingen te spreken.”

In 2006 werd de eerste Canon van Nederland opgesteld in opdracht van de overheid. Het moest een overzicht bieden van wat iedereen in elk geval zou moeten weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland. Voor de hernieuwde versie kreeg Kennedy de taak meer evenwicht aan te brengen. Om dat te bereiken zijn er tien nieuwe venster aan toegevoegd, en zijn de veertig andere vensters herschreven.

Diversiteit krijgt meer ruimte

Dat er meer evenwicht is aangebracht, is volgens de Tilburgse hoogleraar Cultuur- en Maatschappijgeschiedenis in Brabant Arnoud-Jan Bijsterveld duidelijk zichtbaar. Zo is een van de meest opvallende aanpassingen de toevoeging van de Surinaamse schrijver Anton de Kom, de man die te boek staat als verzetsheld en jarenlang streed tegen racisme en kolonialisme. Hij schreef het boek Wij slaven van Suriname dat in 1934 verscheen.

“Het maatschappelijk debat over het koloniale verleden en de meerkleurigheid is echt iets van de afgelopen tien jaar,” legt Bijsterveld uit. Volgens hem moeten historici reageren op veranderingen. “Indonesië is bijvoorbeeld een venster. Maar als binnenkort de uitkomsten van het onderzoek naar de onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië op tafel liggen, dan zullen de accenten waarschijnlijk weer anders worden gelegd.”

In het kader van diversiteit spelen ook vrouwen een grotere rol in de hernieuwde Canon van Nederland. Zo werden Maria van Bourgondië en Marga Klompé als venster toegevoegd.

Te veel nadruk op ‘glorietijd’ van Nederland

Hoewel het Nederlandse slavernijverleden meer ruimte krijgt, ligt er volgens Bijsterveld nog steeds erg veel nadruk op de ‘glorietijd’ van Nederland. Negen van de vijftig zogenoemde vensters gaan namelijk over de Gouden Eeuw. “Die tijdsvakken hadden best beter verdeeld kunnen worden.” Volgens de hoogleraar is er veel aandacht voor de bloei van de wetenschap en kennis, maar ontbreekt bijvoorbeeld de armoede op het Nederlandse platteland in diezelfde Gouden Eeuw.

Sowieso, vindt Bijsterveld, komt de regio er in de hernieuwde canon bekaaid vanaf. Ook al zijn de vensters dit keer minder gekoppeld aan een specifieke plaats, toch gaat het volgens de hoogleraar nog te vaak over Holland. “In de negentiende eeuw mis je eigenlijk een lemma dat gaat over de industrialisatie in de regio. Daar hadden ze bijvoorbeeld iets kunnen schrijven over de regio’s Twente en Tilburg.”

Wel kun je op de website van de Canon van Nederland doorklikken naar de regiocanons, maar volgens Bijsterveld vind je ook daar een redelijk beperkte keuze.

“Het venster over Jeroen Bosch kwam als echte verrassing”

“De echte verrassing kwam voor mij toen ik Jeroen Bosch als venster voorbij zag komen,” vertelt Bijsterveld. Volgens de hoogleraar laat dit goed de nadrukkelijk culturele insteek van de canon zien. In het venster wordt het nodige geschreven over de stad waar de schilder woonde en werkte. “Weinig mensen weten dat Den Bosch, na Utrecht, in de middeleeuwen de tweede stad van Nederland was. Met deze insteek kan een goed beeld worden geschetst van de middeleeuwse stadscultuur,” legt hij uit.

Verder valt op dat elementen als het Klokhuis en Fokke en Sukke in de canon zijn opgenomen. Ook vind je in de vensters allerlei filmpjes. Bijsterveld: “Op die manier wordt de geschiedenis voor leerlingen een stuk toegankelijker gemaakt.”

Bekijk meer recent nieuws

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Blijf op de hoogte. Meld je aan voor de nieuwsbrief van Univers.