Mijn onderzoek zou verboden moeten worden!
Het onderzoek van Jessie Hillekens naar sociale ongelijkheid, diversiteit en inclusie zou verboden moeten worden. Althans, als het aan sommige politieke partijen ligt. Wat betekent dat voor de academische vrijheid?

Vol argwaan kijken mijn collega’s en ik naar de Verenigde Staten sinds de verkiezing van Donald Trump. Voor wie het is ontgaan: de regering heeft daar een lijst gepubliceerd met verboden woorden die niet meer gebruikt mogen worden in onderzoek, zoals ‘gender’, ‘female’, ‘ethnic minority’ en ‘diversity’. Als zo’n lijst in Nederland zou worden ingevoerd zou geen enkele van mijn wetenschappelijke publicaties nog mogen bestaan. Ik herhaal. Geen. Enkele.
Voor wie denkt dat het in Nederland niet zo’n vaart zal lopen, ook hier zien we een soortgelijke beweging. Wetenschappers en universiteiten worden weggezet als elitair en ‘woke’. Er zijn ongekende bezuinigingen aangekondigd op het hoger onderwijs waarbij vooral de sociale en geesteswetenschappen de dupe worden. Laten dit nou precies de disciplines zijn die zich over onderwerpen zoals sociale ongelijkheid en diversiteitsvraagstukken buigen.
Hoewel we een toename zien in dit anti-wetenschappelijke sentiment is deze trend al langere tijd aan de gang. Directe collega’s en vrienden van mij die ook onderzoek doen naar diversiteit en inclusie werden in de afgelopen jaren ook al lastiggevallen als zij in de media verschenen. En de keren dat ik hoorde dat mensen in mijn directe kring werden bedreigd kan ik niet meer op één hand tellen.
Dit is een wisselcolumn van de Tilburg Young Academy (TYA). Elke maand belicht een ander lid van TYA ontwikkelingen in de academische wereld.
Ik begrijp de frustratie natuurlijk wel. Mijn onderzoek is ook enorm lastig. Ik laat met cijfers en data zien dat er geen integratieprobleem is, ook al wordt dit door onze coalitie beweerd. Worden nonbinaire identiteiten graag weggezet als een modetrend en iets wat alleen voorkomt onder de ‘woke elite’, kom ik weer aan met een publicatie die dit volledig ontkracht.
En als je dan graag naar bepaalde groepen wilt wijzen als probleemgevallen en minder bekwaam, dan toon ik weer aan dat dit enkel terug te herleiden is naar ervaringen van discriminatie, ongelijkheid en uitsluiting. Het is natuurlijk ook enorm vervelend als je onderbuikgevoel steeds onderuitgehaald wordt door wetenschappelijke evidentie.
Alle gekheid op een stokje raakt dit natuurlijk de kern van het probleem. Wanneer de politiek de wetenschap beperkingen op gaat leggen, staat niet alleen de academische vrijheid onder druk. De wetenschap is een pilaar in de democratie die ervoor zorgt dat de macht kritisch kan worden bevraagd. Door de wetenschap te ondermijnen, krijgt de politiek meer ruimte om minderheden onzichtbaar te maken en hun rechten in te perken.
Dit raakt aan de kern van de democratie, waarbij het óók gaat over het beschermen van de rechten en posities van minderheden en niet alleen over het recht van de sterkste of degene met de grootste mond. Onderzoek zoals het mijne is daarmee essentieel om de democratie te waarborgen doordat het mensenrechten uitdraagt en beschermt. Als dat me ‘woke’ maakt, dan is dat maar zo en draag ik dat stempel met trots.
Jessie Hillekens is universitair docent aan het departement Ontwikkelingspsychologie (TSB). Ze doet onderzoek naar sociale ongelijkheid, diversiteit en inclusie.