‘Structuur universiteiten moet op schop’
De structuur van de Nederlandse universiteiten moet drastisch op de schop. De bachelorfase moet een brede academische invulling krijgen en universiteiten moeten zich naar Angelsaksisch voorbeeld organiseren in ”colleges”, bepleit professor Hans Adriaansens, decaan en hoogleraar sociale wetenschappen aan de Roosevelt Academy te Middelburg.
“In de afgelopen halve eeuw is er veel verbeterd aan het universitair onderwijs. Toch is de uitval enorm en het rendement schandelijk laag,” zo schrijft het Reformatorisch Dagblad dat zich baseert op een voordracht van Adriaansen bij de Comeniusherdenking in Naarden.
Adriaansen: “Mijns inziens heeft dat alles te maken met de manier waarop de Nederlandse universiteiten georganiseerd zijn. Sinds de jaren 70 zijn is het aantal studenten sterk gestegen. Ondanks die massificatie is er aan de basisstructuur van het universitaire stelsel niet veel veranderd. Nog steeds schrijven studenten zich in voor een studierichting, dat wil zeggen een tevoren door de instelling gedefinieerde opeenvolging van cursussen.”
De oplossing zit ‘m volgens Adriaansen in een serieuze invulling van de academische functie van de bachelorfase. “Om het onderscheid met de hbo-bachelor duidelijk te maken, zou de universiteit zich wat die fase betreft moeten richten op het aanleren van academische vaardigheden. Tegelijkertijd krijgen studenten de kans om uit te vinden welk disciplinair of maatschappelijk gericht hoofdvak ze willen volgen.”
“De kern van die academische vaardigheden ligt in wat ik zou willen noemen ”de onderzoekende geest”. Studenten moeten leren hoe je goed data verzamelt, daaruit valide conclusies trekt, en hoe je daarover rapporteert aan de goegemeente en aan universitaire collega’s, in woord en geschrift, nationaal en internationaal. Al het onderwijs in de bachelorfase dient erop gericht te zijn studenten te leren onderzoeken. In de masterfase kunnen die kwaliteiten, vaardigheden en inhoudelijke kennis dan worden uitgebouwd tot een beroepsspecialisatie, zeg dokter, advocaat, psychotherapeut, ingenieur, priester, dominee, maar zeker ook wetenschappelijk onderzoeker.”
“In de tweede plaats moeten die academische kwaliteiten in een adequate context worden aangeleerd. De kunst is dus om massaliteit kleinschalig te organiseren. Op dat punt kan er veel worden geleerd van het collegiate organisatiemodel dat in de Angelsaksische wereld zo’n belangrijke rol speelt. De universiteiten van Oxford en Cambridge hebben bijvoorbeeld enkele tientallen colleges die allemaal ongeveer hetzelfde doen. Die colleges zijn de belangrijkste aanknopingspunten voor studenten en docenten, de grote universiteit fungeert als backoffice. Zo’n omschakeling zou wel eens verrassend efficiënt en kostenneutraal kunnen zijn, gezien de hoge transactie- en bureaucratiekosten van ons huidige stelsel.”
De Roosevelt Academy is een dependance van de Universiteit Utrecht in de provincie Zeeland. Er worden opleidingen op bachelorniveau gegeven.
