‘Nederlanders zeer betrokken bij samenleving’
Nederland is in de afgelopen tien jaar traditioneler en behoudender geworden waar het gaat om waarden op het gebied van gezin, tolerantie, solidariteit. Nederlanders in de postmoderne maatschappij tonen zich niet onverschillig, maar juist zeer betrokken bij de samenleving en lijken zich zorgen te maken over het verval van waarden en fatsoen.
Dat blijkt uit grootschalig sociologisch onderzoek waarvan de resultaten gepubliceerd worden in het boek ‘Respect man. Tolerantie, solidariteit en andere moderne waarden’ van de UvT’ers Loek Halman en Inge Sieben.
We voelen ons betrokken bij onze directe omgeving, maar minder met nationale en Europese problemen. Dat uit zich in onze solidariteit met hulpbehoevenden: Nederlanders blijken nog wel steun te willen bieden aan zieken, gepensioneerden, maar minder aan werkzoekenden en nog minder aan immigranten. De Nederlandse gastvrijheid uit de jaren zestig is veranderd in een vorm van conditionele solidariteit: de hulpzoekende is alleen welkom als hij geen bedreiging vormt voor onze banen en als hij zich aanpast aan onze normen en waarden.
De Nederlandse standpunten ten opzichte van homoseksualiteit, abortus en euthanasie zijn toleranter geworden, maar een kleine groep, die mogelijk kan groeien, waaronder veel PVV-ers, laag opgeleiden, ouderen, protestanten en moslims blijven hiertegen fel gekant, zo is in het boek te lezen.
Opvallend is het behoud van traditionele opvoedwaarden als goede manieren en gehoorzaamheid, respect en spaarzaamheid, die worden beschouwd als conformerend aan de maatschappij. Ze staan tegenover de meer individualistische van persoonlijke ontwikkeling, onafhankelijkheid en verantwoordelijkheid. Deze ontwikkelingen wijzen erop dat de Nederlanders vinden dat het individualisme in de samenleving te ver is doorgeschoten. Het uit zich ook in de groeiende maatschappelijke betrokkenheid van jongeren, van wie juist werd gedacht dat ze zich niet meer verantwoordelijk voelen voor de samenleving: zij zijn vaker donateur, doen meer vrijwilligerswerk en tonen zich vaker politiek actief dan voorheen.
