Rotterdamse hoogleraar verdacht van fraude

Een oud-medewerker van de UvT wordt verdacht van wetenschapsfraude. Het gaat om Dirk Smeesters, hoogleraar Consument en Samenleving aan de Erasmus Universiteit (Rotterdam School of Management). Hij werkte tot 2007 in Tilburg bij het departement Marketing van de Economische faculteit.

De Rotterdamse universiteit heeft inmiddels twee artikelen van Smeesters terug getrokken uit wetenschappelijke tijdschriften. Ze deed dit na een rapport van de onderzoekscommissie Wetenschappelijke Integriteit. Die commissie werd in januari 2012 door het CvB ingesteld.

Smeesters vroeg zelf eind 2011 een gesprek aan met de vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit.  Hij deed dit volgens het Rotterdamse universiteitsblad nadat hij per e-mail benaderd was door een Amerikaanse onderzoeker die zich bezighoudt met wetenschapsfraude en een methode heeft ontwikkeld om dit op te sporen. De Amerikaan, die met de commissie heeft samengewerkt op voorwaarde dat zijn identiteit niet bekend wordt gemaakt, confronteerde Smeesters met zijn niet kloppende data en er volgde een mailwisseling.

Smeesters besloot toen zelf naar de vertrouwenspersoon te stappen.Die afspraak is echter in overleg met hem afgezegd en daar kwam een gesprek met de onderzoekscommissie voor in de plaats, zo schrijft de commissie in haar rapport.

In de twee artikelen zijn onregelmatigheden aangetroffen. ‘Het gaat hierbij om bevindingen die in statistische zin hoogst onwaarschijnlijk zijn’, aldus de universiteit. Ruwe data die de basis van deze artikelen vormden bleken niet meer beschikbaar te zijn voor inspectie door derden. De hoogleraar heeft aangegeven dat hij data zodanig heeft geselecteerd dat de gezochte effecten statistisch significant werden. De data waren ’te mooi om waar te zijn’.

De universiteit heeft de webpagina van Smeesters inmiddels van haar site verwijderd. Het rapport van de onderzoekscommissie is inmiddels vrijgegeven, maar diverse zaken zijn daarin onleesbaar gemaakt met zwarte stift. In november vorig jaar werd ook bekend dat de Rotterdamse hoogleraar Don Poldermans van het Erasmus MC gefraudeerd had.

In het reactie aan de onderzoekscommissie laat Smeesters weten zich niet schuldig te voelen. Het zou binnen zijn werkveld en afdeling (werkveld marketing en sociale psychologie) normaal zijn om data manipuleren om relevante uitkomsten te krijgen.

Volgens Elsevier was Smeesters als wetenschappelijk medewerker actief bij de vakgroep sociale psychologie waar hij met Diederik Stapel samenwerkte. Een woordvoerder van de afdeling Communicatie van de Faculteit Sociale Wetenschappen laat weten dat Smeesters echter niet bij die faculteit heeft gewerkt, maar bij het departement marketing van de Economische Faculteit. Ook heeft hij niet met Stapel samengewerkt.

Wel hebben Stapel en Smeesters elkaar in het verleden kort ontmoet. In het verleden was Smeesters begeleider van promovendus Jia Liu, Stapel zat toen in de promotiecommissie. Later schreven Smeesters en Liu (die nu bij de universiteit Groningen werkt) verschillende artikelen met elkaar.

In de Tilburg University Repository zijn acht publicaties van Smeesters opgenomen. Hij schreef onder meer een artikel over recycling van afval door consumenten.  Pas nadat Smeesters uit Tilburg vertrok, explodeerde het aantal papers en artikelen dat hij publiceerde. Volgens Web of Knowledge ging het zowel in 2010, 2011 en 2012 om vier publicaties. Ook werd Smeesters steeds invloedrijker. In 2011 werd hij 45 keer geciteerd door andere wetenschappers, een persoonlijk record.

Update: Smeesters heeft inmiddels ontslag aangevraagd, aldus de universiteit.

_Advertentie.