Automobilist is machtiger dan de politiek
De politiek heeft het geregeld over de beperking van het autogebruik in Nederland. In de praktijk komt hier echter niets van terecht. De automobilist laat zich niet de les lezen door politici, concludeert promovendus Maarten Smaal.
“De auto is wereldwijd voor veel mensen de fysieke verwezenlijking van de revolutionaire idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap,” aldus Smaal. Er gaat kortom een hoop emotie gepaard met autobezit. Daar kom je als politicus niet zomaar met je tengels aan.
Voordeel hiervan voor de politiek is dat mensen veel voor hun auto over hebben. Smaal: “De auto is een ideaal belastingobject omdat de automobilist bereid is de overheid op alle mogelijke manieren voor de auto te betalen: voor de aanschaf, het bezit, het gebruik, het parkeren en zelfs voor het buiten gebruik stellen.”
Maar als het gaat om de beheersing van het autogebruik, dan staat de politiek toch grotendeels buitenspel. Sinds de jaren zestig zijn allerlei opties de revue gepasseerd die het autogebruik moeten afremmen: prijsmechanisch rijden, rekeningrijden, de kilometerheffing. Toch kwam het nooit tot fundamentele hervormingen, terwijl de Nederlandse regering in totaal meer dan 220 miljoen euro uitgaf aan de ontwikkeling van het rekeningrijden en de kilometerprijs. De lobby voor autogebruik is te machtig, de consequenties van een ander prijssysteem te verstrekkend.
De belangen van de automobiliteit in Nederland wegen dan ook zwaarder dan ooit, concludeert Smaal. Het wegennetwerk breidt zich nog altijd uit, het verbruik wordt goedkoper. Smaal: “De financiële en economische crisis heeft sinds 2008 meer betekend voor de vermindering van het autogebruik dan het ontmoedigingsbeleid van de overheid in de voorafgaande decennia.”
Het proefschrift van Maarten Smaal is getiteld: Politieke strijd om de prijs van de automobiliteit. De geschiedenis van een langdurend discours: 1895-2010. Uitgeverij Eburon, 2012.
