Doctorandus ‘bordenwasser’ in opmars
Tachtig procent van de arbeid op laag niveau wordt gedaan door hoger opgeleide werknemers. Hoogopgeleiden werken meestal in deeltijd of houden hun laaggeschoolde bijbaan aan zolang zij geen baan vinden op niveau. Hierdoor is de ‘doctorandus bordenwasser’ in opmars. Dit betoogde Mijke Houwerzijl, hoogleraar arbeidsrecht, vrijdagmiddag in haar openbare rede Sociale concurrentie, de achilleshiel van het arbeidsrecht, aan de Universiteit van Tilburg.
Werknemers spelen een cruciale rol in de concurrentievervalsing op de arbeidsmarkt. De concurrentie staat haaks op het streven van Nederland en Europa naar een economie waarin werknemers duurzaam inzetbaar zijn.
Het is van maatschappelijk belang om sociale concurrentie tegen te gaan, stelt Houwerzijl. Dit probleem vraagt om een brede, geïntegreerde aanpak die het arbeidsrecht en sociale zekerheidsrecht overstijgt. In sectoren als de bouw en uitzendarbeid proberen georganiseerde werkgevers concurrentievervalsing tegen te gaan. Dit is belangrijk, maar heeft volgens Houwerzijl geen kans op succes als er geen maatregelen worden genomen om de concurrentievervalsende arbeid te beperken. Beleidsmatig dient de vergroting van arbeidsparticipatie plaats te maken voor gerichtere sturing.
Werknemers geven in onze huidige arbeidsmarkt prioriteit aan welk werk dan ook. Hierbij wordt minder gelet op goede arbeidsvoorwaarden of loopbaanperspectieven. Buitenlandse werknemers die banen innemen van nationale werknemers krijgen vaak veel negatieve aandacht, maar ook binnenlandse werknemers verdringen elkaar.
Werk aannemen onder je niveau, onder slechte arbeidsvoorwaarden of via illegale constructies ondermijnt de kenniseconomie. Met deze vormen van sociale concurrentie tasten werknemers hun grondwettelijke rechten op werk ‘in vrijheid, gelijkheid, veiligheid en menselijke waardigheid’ aan. Volgens Houwerzijl moeten werknemers bewust worden gemaakt van de rol die zij hierin kunnen spelen.
