“Nederlandse politiek zet aan tot discriminatie.”

Nederland lijdt aan cultureel fundamentalisme, meent Hans Siebers. Dat is iets anders dan racisme maar kan net zo schadelijk zijn. “Er worden in Nederland mensenrechten geschonden. De politiek zet aan tot discriminatie.”

De Nederlandse tolerantie is aan het verslijten. Grote organisaties zoals Amnesty International, de Verenigde Naties of de Raad van Europa wezen de afgelopen weken eensgezind op de toenemende discriminatie in Nederland. De Nationale Ombudsman noemde het politieke tij in Nederland zelfs discriminerend én racistisch. Maar is dat wel zo?

Hans Siebers, hoofddocent aan het departement Cultuurwetenschappen, schreef een vlammende opinie in Trouw waarin hij het Nederlandse overheidsbeleid typeert als migrantenvijandig. Racistisch is het niet, maar dat is geen reden om de feestversiering uit de kast te halen. Sterker nog, de Nederlandse afkeer van racisme maakt de weg vrij voor cultureel fundamentalisme, wat evengoed leidt tot een schending van de mensenrechten.

“Racisme vormt een oorzaak van discriminatie,” legt Siebers uit. “Een ander ras als inferieur wegzetten, is één manier om tot discriminatie te komen.” Volgens Siebers hebben Nederlanders sinds de Tweede Wereldoorlog een grote afkeer van racisme. “Het wordt meteen geassocieerd met de Jodenvervolging.” Racisme is daardoor een groot taboe geworden.

Cultureel fundamentalisme

In de politiek zie je volgens Siebers dan ook geen racisme terug. Wat je volgens hem wel ziet is een opkomend cultureel fundamentalisme. “Tegen migranten wordt tegenwoordig niet gezegd: jullie horen hier niet want jullie zijn van een minderwaardig ras. Nee, er wordt gezegd: jullie cultuur verschilt te veel van de onze.”

Cultureel fundamentalisme gaat er volgens Siebers vanuit dat cultuur een soort vereniging is waarvan je lid kan worden. Iedere cultuur zou een essentie hebben die maar weinig flexibel is en de culturen die migranten meebrengen zouden onverenigbaar zijn met die van ‘ons’. Die gedachte is echter onjuist. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat acculturatieprocessen bijdragen aan de maatschappelijke participatie van migranten. Maar vanuit die gedachte wordt momenteel in Nederland wel hemelsbreed politiek gevoerd, meent Siebers. Kijk naar de vernederende inburgeringscursussen. “Nederland voert een ontmoedigingsbeleid tegenover migranten dat in wezen discriminerend is. Zogenaamd om de eigen cultuur te beschermen.”

Gevangen zonder aanklacht

Steeds vaker leidt dat tot een schending van de mensenrechten. “In 2010 werden meer dan 6000 migranten gevangen gehouden voor een periode van gemiddeld 76 dagen. Zonder proces of zelfs zonder geldige aanklacht. Dat is een ernstig misdrijf.”

Niet vanuit racistische motieven. “Maar dat zal voor de mensen die vast zaten weinig verschil maken,” zegt Siebers met een wrange glimlach.