Raden van Toezicht op te grote afstand
Bestuurders in de Nederlandse gezondheidszorg krijgen veel vertrouwen van hun Raden van Toezicht (RvT). Toezichthouders zijn zich zeer bewust van hun positie en houden vast aan het adagium ‘de Raad van Bestuur bestuurt’. Volgens Marc van Ooijen, promovendus van Tilburg University, leidt deze afstand ertoe dat toezichthouders niet altijd kritisch doorvragen.
“Vertrouwen is het belangrijkste element in de relatie tussen bestuur en toezichthouder”, stelt Van Ooijen. “Bestuurders moeten zich bewust zijn van het belang van vertrouwen in hun relatie met de Raad van Toezicht. Het gaat daarbij niet zozeer om wel of geen vertrouwen hebben in de relatie, maar om de ontwikkeling daarvan. Wanneer er zaken fout gaan, of de toezichthouder zich onvoldoende gehoord voelt, bestaat het risico dat de discussie verschuift van de inhoud naar de vraag: Ben jij als bestuurder nog voldoende te vertrouwen?”
Uit het onderzoek blijkt dat de toezichthouders nauwelijks bewust bezig zijn met het vraagstuk van vertrouwen. De rol en positie van de Raad van Toezicht speelt wel een belangrijke rol bij hen. Van Ooijen concludeert dat toezichthouders zich bewust moeten zijn van de rol die hun vertrouwen in de bestuurders speelt in de interpretatie van verstrekte informatie.
Naast de bevindingen rond vertrouwen, stelt Van Ooijen vast dat er nog steeds te weinig vrouwen in Raden van Toezicht zitten. “Volgens mij is dit het gevolg van de toezicht- en wervingsprofielen die worden gehanteerd om kandidaten te selecteren”, stelt Van Ooijen. “Hierin wordt te veel gefocust op masculiene eigenschappen en te weinig op feminiene, terwijl deze zo van belang zijn. Planning en control moet een minder dominante plek krijgen. Goed inzien en aanvoelen hoe mensen met elkaar omgaan, hoe de groepsdynamica werkt en op welke manier mensen met elkaar communiceren zijn zeker zo belangrijk om goed toezicht te krijgen.”
Om zicht te krijgen op de overeenkomsten, verschillen en verklaringen voor het functioneren van Raden van Toezicht in de Nederlandse gezondheidszorg, woonde Van Ooijen een jaar lang alle vergaderingen van drie Raden van Toezicht bij. Na dit jaar interviewde hij alle toezichthouders en bestuurders. Deze benadering leverde nieuwe inzichten op die niet uit bestaand onderzoek op basis van enquêtes en analyses van jaarverslagen blijken.
