Terroriseren jonge onderzoekers de sociale wetenschappen?

Gevestigde onderzoekers zouden in de sociale wetenschappen worden geterroriseerd door jonge honden. Die vallen onderzoeksresultaten aan via sociale media en blogs, zonder tussencontrole van de wetenschappelijke garde. Afrekencultuur, of goed wetenschappelijk werk?

Wetenschappelijke onderzoeksresultaten neem je niet voor lief. Een wetenschapper die speurt naar fouten in het werk van collega-onderzoekers, verricht goed werk. Het gebeurt eerder te weinig dan te veel. Toch klagen gevestigde wetenschappers in de sociale wetenschappen nu over jonge wetenschappers, schrijft de Volkskrant. Ze zijn te fanatiek met het controleren van onderzoeksresultaten. Venijnig, soms ronduit lasterlijk.

Die nieuwe generatie onderzoekers gebruikt Facebook en eigen blogs. Om onderzoeksprogramma’s en wetenschappers aan te vallen, zegt psychologiehoogleraar aan Princeton Susan Fiske in een nog te verschijnen column in het vakblad APS. Bovendien ondermijnen ze volgens Fiske de wetenschappelijke mores. Onderzoek moet worden onderworpen aan peer review – pas nadat andere onderzoekers het hebben gecontroleerd mag het de wereld in. Jonge onderzoekers onttrekken zich daaraan door direct online te publiceren.

“Wat kan er nou tegen zijn op een hulpmiddeltje dat de wetenschap vooruit helpt?”

Michèle Nuijten is een actieve, jonge onderzoeker. De Tilburgse promovenda is geregeld te horen bij Univers en in de landelijke media. Samen met collega-promovendus Chris Hartgerink lanceerde ze vorige maand Statcheck, een app die publicaties onderzoekt op fouten. Te gebruiken door wetenschappers die hun onderzoek willen controleren. Volgens Fiske is Statcheck een teken van de persoonlijke afrekencultuur die in de sociale wetenschappen heerst. Dat snapt Nuijten niet, zegt ze tegen de Volkskrant. “Wat kan er nou tegen zijn op een hulpmiddeltje dat de wetenschap vooruit helpt? Afgezien daarvan: als er iets níét op de man speelt, is het wel een geautomatiseerde robot.”

Dat de app stof doet opwaaien, is niet gek. Collega Hartgerink besloot 50.000 gepubliceerde onderzoeken door de app te halen, om te kijken of dat gaat. De resultaten werden geautomatiseerd online gepubliceerd. Ongeveer de helft van die onderzoeken bevat fouten. In één op de acht artikelen gaat het om een inconsistent resultaat, waardoor de conclusie kan veranderen.

Moeilijke tijden

De resultaten van Statcheck komen bovenop de kritiek die de sociale wetenschappen al jaren teistert. Slechts één op de drie onderzoeken levert bij herhaling dezelfde resultaten op. De discipline zou te weinig grote ideeën hebben en te veel flutexperimenten doen. En wie vergeet de fameuze Stapel ooit nog? Sociale wetenschappers hebben het niet makkelijk. Maar misschien is het ook gewoon even wennen aan een snellere, nieuwe publicatiecultuur. Daar gaat het er soms onaardig aan toe, maar of dat voor de wetenschap zo slecht is?

_Advertentie.