Homohaat: typisch Marokkaans of gevoed door Nederlands nationalisme?

De mishandeling van twee mannen die hand in hand over straat liepen in Arnhem heeft tot veel discussie geleid. De verdachten – twee jongens van veertien, drie van zestien en een man van twintig – hebben een Marokkaanse achtergrond. Doet dat ertoe? Over die vraag zijn UvT’ers Jan Jaap de Ruiter en Hans Siebers het fundamenteel oneens.

De mishandeling van Ronnie Serwatan en Jasper Vernes ontketende begin deze maand een storm van verontwaardiging. In heel Nederland gingen seksegenoten hand in hand op de foto om een statement te maken tegen homohaat. Maar de mishandeling heeft meer teweeggebracht dan protestfoto’s op social media en de hashtag #allemannenhandinhand. We willen begrijpen waar homohaat in Nederland vandaan komt. Waarom worden twee mannen die elkaars hand vasthouden aangevallen op straat? En hoe komt het dat Marokkaanse Nederlanders relatief vaak daders zijn van antihomogeweld?

Marokkaans homogeweld

Twee Tilburgse wetenschappers hebben zich de afgelopen weken in het debat gemengd. Arabist Jan Jaap de Ruiter zoekt in een opiniestuk in NRC naar de mogelijke oorzaken van ‘Marokkaans homogeweld’. Volgens De Ruiter is homoseksualiteit een symbool geworden van westerse waarden. “Homo-zijn is de kanarie in de mijn van acceptatie en emancipatie geworden; accepteer je homoseksualiteit dan accepteer je de ‘westerse waarden’. Als je homo’s aanvalt, tref je de natie in zijn ziel”, schrijft hij. Marokkaans-Nederlandse jongens worstelen met hun identiteit, en diezelfde groep is oververtegenwoordigd onder daders van antihomogeweld. Volgens De Ruiter leidt het gebrek aan identeit van jonge Marokkanen tot onzekerheid en ontaardt die onzekerheid soms in agressie.

Nationalisme

Hans Siebers, universitair hoofddocent aan het departement van cultuurwetenschappen, ziet niets in de analyse van De Ruiter. Siebers geeft in een opiniestuk, eveneens in NRC, een andere kijk op de discussie over homohaat. We moeten de verklaring voor geweld tegen homo’s niet zoeken in de culturele achtergrond van daders, zegt Siebers, maar in het oplevende nationalisme in Nederland. Dat nationalisme stelt liberale waarden als tolerantie voor als ‘typisch Nederlands’. Daarin schuilt de verdenking dat mensen met een migrantenachtergrond niet tolerant zijn. “Nationalistische verhalen over cultuurverschillen worden zo een self-fulfilling prophecy omdat ze de geschillen in de samenleving veroorzaken die daadwerkelijk tot normafwijkend gedrag leiden”, schrijft Siebers: “Het zijn niet de cultuurverschillen die tot conflicten leiden, het is eerder andersom.”

Volgens Siebers moeten we ophouden met het verdacht maken van mensen met een migratieachtergrond. Ook De Ruiter maakt zich daaraan schuldig, “door te graven naar de Marokkaanse wortels” van geweldplegers. “Als media en politiek zouden stoppen met collectieve verdachtmaking tegen mensen met een migratieachtergrond, zou dat een grote bijdrage leveren aan het voorkomen van wat er onlangs op die brug in Arnhem is gebeurd.”

_Advertentie.