Loonkloof van 175 euro: Tilburg University brengt beloningsverschil tussen mannen en vrouwen in kaart

Vrouwelijke wetenschappers van Tilburg University verdienen gemiddeld 175 euro bruto per maand minder dan mannelijke wetenschappers, blijkt uit intern onderzoek van de universiteit. Niet eerder bracht een Nederlandse universiteit de beloningsverschillen binnen de eigen organisatie in kaart.

Dat mannen in veel beroepssectoren nog altijd meer verdienen dan vrouwen is al langer bekend. Ook binnen de Nederlandse universiteiten is er sprake van beloningsverschillen tussen de mannelijke en vrouwelijke wetenschapper. Hoewel de aandacht voor dit onderwerp de laatste paar jaar is gegroeid, ontbraken harde cijfers per universiteit.

Tilburg University besloot het probleem onder ogen te zien en initieerde een onderzoek. De uitkomst: een verschil van 175 euro.

“Dat betreuren wij ten zeerste en een dergelijke onwenselijke situatie staat haaks op ons diversiteitsbeleid,” reageert collegevoorzitter Koen Becking. “Tilburg University heeft zich gecommitteerd aan een actief diversiteitsbeleid met als doel meer kansen voor vrouwen in alle wetenschappelijke functies te creëren.”

Uit het rapport blijkt dat vrouwen gemiddeld over alle functies (universitair docent, universitair hoofddocent, hoogleraar) 82 procent van het salaris van mannen verdienen. Ook binnen deze functies zijn beloningsverschillen vastgesteld in het nadeel van vrouwen.

Onder hoogleraren is het beloningsverschil het grootst. Bij de functie hoogleraar 2 is er sprake van een gecorrigeerd beloningsverschil van 372 euro per maand. In de functie hoogleraar 1 is het verschil iets kleiner: 297 euro per maand.

Wat verdienen wetenschappers op jouw faculteit?

Beloningsverschil niets te maken met leeftijd en werkgerelateerde factoren

Het interne onderzoek dat Tilburg University tussen 2015 en 2018 heeft uitgevoerd, geeft geen verklaring voor het beloningsonderscheid, dat binnen vrijwel alle wetenschappelijke functies zichtbaar is. Uit het rapport valt op te maken dat leeftijd, ervaring, omvang, type contract of productiviteit (het aantal publicaties) in ieder geval géén invloed hebben op het verschil in salaris.

Wat verder overblijft, is een structureel maandelijks beloningsverschil dat gebaseerd lijkt te zijn op sekse. Zo stelt het rapport ook dat mannelijke wetenschappers meer en hogere gratificaties en toelagen krijgen dan vrouwelijke wetenschappers.

Universiteit hamerde op nauwkeurigheid en betrouwbaarheid

Het rapport van Tilburg University rekent met cijfers uit 2015. Toch zijn die volgens projectleider Marloes van Engen niet gedateerd: “De salarissen van nu zullen weinig verschillen met die van 2015. Mensen zullen enkele tredes omhoog zijn geklommen, maar meer ook niet.”

De tijdsspanne van vier jaar was nodig om verschillen afdoende in kaart te brengen en resultaten te controleren. De universiteit hamerde op de nauwkeurigheid van het onderzoek en betrouwbaarheid van de resultaten.

“Tilburg zal als voorbeeld dienen,” staat in een brief van het College van Bestuur (CvB) aan het Lokaal Overleg. Daarin roept het CvB op tot ‘zorgvuldigheid’ en ‘tijd’. In eerste instantie lag het rapport daardoor in juni 2018 al grotendeels op tafel. Het College van Bestuur besloot toen dat de methodiek nog volledig nagelopen moest worden.

Nu het rapport volledig af is valt op dat er aan de cijfers die het beloningsverschil weergeven, ook een correctie van het startsalaris is toegevoegd. Volgens Van Engen verhoogt de aanpassing de nauwkeurigheid van de cijfers. De universiteit schaalt nieuwe wetenschappelijke staff doorgaans in volgens criteria die voor iedereen gelijk zijn. Werkervaring en zijn of haar vorige functie worden in die criteria meegenomen en hebben invloed op het startsalaris.Wordt het startsalaris niet meegenomen als correctie, dan komt de universiteit uit op een gemiddeld verschil van 255 euro.

Loonkloof TiU ruim honderd euro per maand groter dan landelijk gemiddelde

De bewustwording rondom het salarisverschil tussen mannen en vrouwen is een onderwerp van de laatste vijf à tien jaar. In die periode werd het beloningsverschil onder wetenschappers namelijk voor het eerst onderbouwd.

Zo concludeerde de Monitor Vrouwelijke Hoogleraren in 2015 dat vrouwen in dezelfde functiecategorie gemiddeld minder verdienen dan hun mannelijke collega’s.

Daarop volgde in 2016 een uitgebreid onderzoek van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren (LNVH), dat de loonkloof definitief bevestigde. Het verschil: gemiddeld 53 euro bruto per maand. Functie, inschaling of leeftijd waren daarvoor geen verklaringen. Tilburg University ligt dus 122 euro boven het landelijk gemiddelde.

Tilburg University is dus niet de eerste die de loonkloof binnen het wetenschappelijk personeel aantoont. Wel is het nieuw dat een Nederlandse universiteit zelf zwart op wit een beloningsverschil tussen mannen en vrouwen constateert.

‘Vrouw hobbyt er maar een beetje bij’

Volgens Floortje Mols, psycholoog aan Tilburg University en lid van het Lokaal Overleg, komt het beloningsverschil vooral door de manier waarop de maatschappij naar werkende vrouwen kijkt. “In Nederland hebben we het beeld dat de man hoofdkostwinner is en dat de vrouw er maar een beetje bij hobbyt. Dat wordt ook algemeen geaccepteerd,” merkt de universitair hoofddocente op.

Een andere factor die meespeelt is de doorstroom van vrouwen in het wetenschappelijk onderwijs. Landelijk is slechts één op de vijf hoogleraren vrouw, terwijl dat bij afgestudeerden nog meer dan de helft is.

Dat vrouwen minder onderhandelen over hun salaris is volgens recent onderzoek van het LNVH een mythe. Vrouwen zouden juist vaker de kans grijpen om te onderhandelen. Tegelijkertijd hebben die onderhandelingen volgens het onderzoek minder effect.

Minder werken na zwangerschap is ondenkbaar

Ook het idee dat de carrière van vrouwelijke wetenschappers blijft steken zodra ze kinderen krijgen, ziet Mols niet terug in haar omgeving. “Of je tussendoor een kind hebt gekregen of even weg bent geweest doet er niet toe. Je concurreert met je collega’s. En je moet subsidies aanvragen. Minder werken is simpelweg ondenkbaar,” stelt Mols, die zelf moeder is van twee kinderen. Ze signaleert in haar omgeving echter geen uitstroom van kersverse moeders.

Looncorrectie lijkt nog niet aan de orde

Een correctie van het loon lijkt nog niet aan de orde. Tilburg University kiest er eerst voor de beloningsverschillen verder in kaart te brengen.

Op korte termijn wordt gestart met individueel dossieronderzoek. Becking: “Dat dossieronderzoek is nodig om de exacte salarisverschillen op te sporen. Hiermee is de universiteit begonnen.” Tilburg School of Humanities and Digital Sciences wordt als eerste getoetst. Als uit dit onderzoek blijkt dat mannen en/of vrouwen in vergelijking te weinig verdienen, dan zal dat uiteindelijk leiden tot meerdere looncorrecties, verwacht Van Engen.

Criteria voor meer transparante salariëring

Ook is de universiteit bezig om criteria te formuleren die zullen helpen de salarissen van wetenschappers op een meer transparante manier vast te stellen. Daarnaast zal het College van Bestuur nog dit jaar komen met richtlijnen voor een transparante beloningssystematiek, die gebruikt worden bij inschaling binnen de faculteiten. Beloningsbesluiten zullen duidelijk worden vastgelegd inclusief de motivatie van het besluit.

Wel zeker is dat periodiek een zogenoemde ‘quick scan’ gehouden wordt. Daarmee zal worden gekeken of de maatregelen de loonkloof aan TiU ook daadwerkelijk verkleinen.

Voordat de vrouwelijke wetenschapper iets in haar portemonnee gaat voelen, moet er achter de schermen nog hard worden gewerkt. Desalniettemin heeft Tilburg University de eerste stap gezet.

_Advertentie.