Eenzaamheid op de werkvloer: waarom buddy’s een verschil kunnen maken

De meeste medewerkers van Tilburg University werken al bijna negen maanden vanuit huis. Door het gebrek aan gesprekken bij de koffieautomaat ligt eenzaamheid op de loer. Daarom lanceerde de universiteit eerder deze maand de campagne ‘Wil jij mijn buddy zijn?’. Medewerkers worden opgeroepen om op elkaar te letten. Een sympathiek initiatief, vinden TiU-onderzoekers Gerine Lodder en Evelien Brouwers.

‘Let jij op mij, dan let ik op jou. Als collega’s steunen we elkaar!’ Met die slogan worden medewerkers van Tilburg University op een intern verspreide poster (zie onderaan) aangemoedigd om een buddy te zoeken onder hun collega’s. Buddy’s bellen regelmatig, informeren naar elkaar en luisteren naar elkaar. De gedachte achter het initiatief: het behouden van sociale binding met collega’s en de universiteit, ook als je een beperkter netwerk hebt. Wie geen geschikte collega heeft, kan zich aanmelden voor een match.

Het buddysysteem van de universiteit is vooral bedoeld om coronagerelateerde stress tegen te gaan. De meeste TiU-medewerkers werken al bijna negen maanden grotendeels vanuit huis, en houden fysiek afstand van hun collega’s. Zowel eenzaamheid als een afnemende betrokkenheid liggen daardoor op de loer. Daarnaast is voor met name het onderwijzend personeel de werkdruk onverminderd hoog.

Sympathiek initiatief

Die stress is er, weet universitair docent Gerine Lodder (TSB), specialist op het gebied van eenzaamheid. “De coronamaatregelen zorgen samen met de hoge werkdruk voor sociale en mentale problemen onder het universiteitspersoneel.”

“Het is niet alleen goed,” zegt ze, “maar ook nodig dat de universiteit laat zien bezig te zijn met de vraag hoe het is gesteld met het welzijn van medewerkers. Ik zie het als een bewustwordingscampagne: een aanmoediging en tegelijkertijd een herinnering om óók als je thuiswerkt contact met elkaar te maken.”

Evelien Brouwers, hoogleraar bij TSB, is ook enthousiast over de campagne. “Het is een prettige boodschap dat de universiteit, als werkgever, aangeeft het te accepteren als het niet goed gaat met een werknemer.”

Brouwers is gespecialiseerd in duurzame arbeidsinzetbaarheid, en onderzoekt onder meer wat werkgevers kunnen doen om werknemers met psychische problemen aan boord te houden. “De campagne toont positief werkgeverschap, wat belangrijk is voor werknemers. Een blijk van steun maakt dat zij zich goed kunnen voelen op het werk.”

Waarom het werkt

Kan een buddy het praatje bij de koffieautomaat vervangen? Lodder vindt het systeem een goed alternatief. “Natuurlijk is het niet hetzelfde, maar het kan wel een mooie manier zijn om functies van zo’n praatje op te vangen. Normaal gesproken signaleer je stress bij iemand als die bijvoorbeeld in een vergadering uit de slof schiet. Na afloop kun je die persoon op de gang even aanschieten, om navraag te doen.”

“Na een online vergadering doe je dat niet,” vervolgt ze. “De stap om iemand na te bellen is voor veel mensen te groot. In een buddysysteem wordt dat soort stress toch gesignaleerd, en kun je elkaar helpen met gezond gedrag.”

“Zelfs al heb je geen stress of zorgen,” zegt Lodder, “dan kan een buddy alsnog fijn zijn. Bijvoorbeeld voor werkgerelateerde problemen. Thuis praat je misschien wel tegen je partner over hoe lastig het is om thuis te werken, maar die kent niet de ins en outs van je werk. Erover praten met een buddy kan op die manier helpen om te gaan met een gebrek aan motivatie.”

Wegens succes herhaald

Een buddysysteem is geen nieuw idee als het aankomt op het verminderen van psychische problemen als stress en eenzaamheid. Brouwers: “Binnen Defensie bestaat zo’n systeem al langer.”

Lodder noemt de verslavingszorg als een ander voorbeeld waar buddysystemen worden gebruikt. “Het is een tool om over je zorgen of problemen te praten in een veilige een-op-een setting.”

“Overigens is niet iedereen evenveel geholpen met een buddy,” zegt ze. “Sommigen gaan veel liever op vrijdagmiddag borrelen met een groep, en anderen hebben meer hulp nodig dan wat je kunt bereiken met een buddysysteem.”

Geen tovermiddel

Een buddysysteem heeft dus potentie, een tovermiddel voor stress en eenzaamheid is het volgens de onderzoekers echter niet. Lodder: “Dit buddysysteem werkt hopelijk preventief. Voor mensen die al depressieve of aan een burn-out gerelateerde klachten hebben, is meer nodig. Daarom zou er bovenop deze maatregel een stevig doorverwijssysteem opgezet moeten worden, zodat duidelijk is waar zij terecht kunnen. Denk aan een huis- of bedrijfsarts.”

Brouwers is vooral benieuwd naar het animo onder het personeel. “Ik denk dat het alleen werkt als alle deelnemers echt willen en gemotiveerd zijn, verplichten heeft natuurlijk geen zin. Tegelijkertijd vraag ik me af of de campagne in de vrijblijvende vorm veel effect zal hebben. Maar zelfs al zijn er maar enkelen mee geholpen, dan lijkt het me al positief.”

Het buddysysteem

Het buddysysteem en de poster zijn ontwikkeld door de werkgroep Community van Connected Leading, de leiderschapsvisie van Tilburg University

_Advertentie.