Stilte

Voor universiteiten was 2020 het jaar van het coronavirus, van proctoring en van sociale veiligheid. Niet alleen haalden misdragingen van docenten meermaals de krantenkoppen, begin dit jaar schreef het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren een rapport dat insloeg als een bom.

Uit het onderzoek onder 53 wetenschappers naar grensoverschrijdend gedrag, dat geleid werd door genderwetenschapper Marijke Naezer, bleek dat er 35 wetenschappers hulp hadden gezocht en slechts 1 (!) van hen tevreden was met die hulp. 1 op 35. Voor de niet zo snelle rekenaars: dat is een verdomd laag percentage.

Het is moeilijk om te onderzoeken of grensoverschrijdend gedrag op universiteiten vaker voorkomt dan in andere grote organisaties, maar volgens Naezer zijn er een aantal factoren die ervoor zorgen dat de academie kwetsbaar is. De wetenschap is in Nederland namelijk sterk hiërarchisch en competitief ingericht, er wordt aan universiteiten over het algemeen niet goed gereageerd als er meldingen of klachten komen, en veel slachtoffers zwijgen (al dan niet gedwongen).

Het was een trieste boodschap. Volgens de onderzoekers moet het probleem dan ook op meerdere manieren tegelijk aangepakt worden. Zo moet grensoverschrijdend gedrag bespreekbaarder worden en moeten de klachten- en meldsystemen verbeterd worden. Het was een reality-check voor veel universiteiten, ook voor Tilburg University. Ze kondigde half februari aan om onderzoek te gaan doen naar het nut van een ombudspersoon.

Veel andere universiteiten hebben de laatste jaren besloten weer een ombudsfunctionaris aan te nemen. Anders dan een vertrouwenspersoon is een ombudsfunctionaris namelijk niet ondergeschikt aan afdelingsvoorzitters of directeuren en kan hij zelf een onderzoek instellen als hij een misstand vermoedt. Het lijkt een logische stap nu uit een landelijk onderzoek blijkt dat het systeem met vertrouwenspersonen niet goed functioneert.

Toch is er nog altijd geen ombudsfunctionaris in Tilburg. Sterker nog: er is na tien maanden zelfs nog geen onderzoeksrapport. Nu zal de coronacrisis er zeker deels debet aan zijn, maar tien maanden is erg lang. Zeker als je bedenkt wat de gevolgen voor slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag zijn.

Bovendien is Tilburg University een van de universiteiten die niet helemaal open is over het aantal klachten bij vertrouwenspersonen. EenVandaag maakte eerder dit jaar bijvoorbeeld een overzicht van het aantal klachten over discriminatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag bij alle Nederlandse universiteiten. Althans, bijna alle: Tilburg maakte weliswaar bekend hoeveel gevallen van ongewenst gedrag er gemeld waren, maar niet hoeveel klachten de vertrouwenspersonen kregen over seksuele intimidatie.

Deze houding helpt in ieder geval niet mee aan het op gang brengen van een gesprek over grensoverschrijdend gedrag en intimidatie binnen de universiteit. Sterker nog: wanneer de universiteit en haar bestuur zwijgt over dit soort problemen wordt de kans alleen maar groter dat ook getuigen of slachtoffers blijven zwijgen. En dat is precies wat niemand wil.

_Advertentie.