Wel of niet gevaccineerd naar college?
Als je zonder coronapas naar college gaat, ben je niet strafbaar. Ook niet als je mogelijk medestudenten besmet. Maar kan het ook moreel door de beugel? Columnist Anne de Vries ziet dat individuele vrijheid op gespannen voet staat met de gezondheid van anderen.
Het nieuws stond er vol van: in een e-mail riep een van onze docenten eerstejaarsstudenten op om niet naar college te komen zonder geldig herstel- of vaccinatiebewijs of negatief testbewijs. De docent waarschuwde voor civiele en strafrechtelijke aansprakelijkheid voor wie deze regel aan zijn laars zou lappen. Als jurist was ik meteen gefascineerd, dus ik pakte de (geanonimiseerde) e-mail erbij.
Mijn man, zelf ook jurist, en ik keken elkaar glimlachend aan: deze mail moest wel geschreven zijn door een rechtsfilosoof. En inderdaad, het ging om het vak Rechtswetenschap, één van de meer filosofische en theoretische vakken aan onze rechtenfaculteit. Waar ik als doorgewinterde pietlut zit te muggenziften over de betekenis van één woordje in lid 1, onderdeel a, van artikel 193a van Boek 6 van ons Burgerlijk Wetboek, houden rechtsfilosofen zich bezig met de betekenis van goed en kwaad.
De e-mail had inderdaad een hoog filosofisch gehalte. Zo gaf de docent aan dat studenten zonder geldige coronapas, zich schuldig maken aan “poging tot mishandeling (art. 300 Sr)”. Dat intrigeert me, want in lid 5 van dat wetsartikel staat juist dat een poging tot mishandeling niet strafbaar is.
Sterker nog, je komt er in Nederland zelfs mee weg als je als Hiv-positief getest persoon je partner besmet doordat je deze maandenlang voorliegt en veelvuldig onbeschermd anale seks hebt. Ondanks de aanzienlijke vergrote kans op besmetting die dat volgens een lagere rechter meebrengt, levert dit volgens de Hoge Raad geen zware mishandeling op. En zo spoort de e-mail van deze docent ons aan om eens kritisch na te denken over de wet en deze volstrekt idiote rechtspraak.
De docent schrijft verder dat studenten civielrechtelijke aansprakelijkheid riskeren als zij zonder coronabewijs komen opdagen. Ik vermoed dat de docent hier doelt op een onrechtmatige daad. En laat dat nu net mijn vakgebied zijn!
Maar helaas, ook op dit punt moet ik concluderen dat de e-mail juridisch geen stand houdt. Je handelt onrechtmatig als je een inbreuk maakt op een recht of in strijd handelt met een wettelijke plicht of de maatschappelijke betamelijkheid (art. 6:162 Burgerlijk Wetboek). In Nederland hebben we besloten dat studenten zonder mondkapje, zonder 1,5 meter afstand en zonder coronapas colleges mogen bijwonen.
De docent in kwestie dacht weliswaar zelf na, maar onze universiteit volgt gewoon het overheidsbeleid. Het lijkt me dan sterk dat een student die ongevaccineerd en ongetest een college bijwoont, onrechtmatig handelt.
En dat brengt ons bij de vraag: wat is goed en wat is kwaad? Laat ik dan toch eens een poging doen tot rechtsfilosofie. John Stuart Mill, een beroemd filosoof uit de 19e eeuw, is één van de meest prominente voorvechters van burgerlijke vrijheid. In zijn boek ‘On liberty’ (vertaling: Over vrijheid) bepleit hij dat de overheid niet mag ingrijpen in de vrijheid van burgers, behalve “to prevent harm to others”.
En laat dat hier nu net aan de orde zijn. Als je gevaccineerd bent, is de kans veel kleiner dat je besmet raakt en anderen besmet. Het risico is echter niet nul en er zijn groepen waarbij het vaccin minder goed werkt. Sommige kwetsbare personen kunnen ook na vaccinatie toch ernstig ziek worden en, in uitzonderlijke gevallen, overlijden.
Kortom, iedereen is vrij het vaccin en preventieve tests te weigeren, tuurlijk. Maar de overheid of een universiteit is dan vrij om maatregelen te nemen ter bescherming van anderen. Want die eigen verantwoordelijkheid neem je maar met je eigen gezondheid, niet met die van een ander.
De docent noemt het moreel laakbaar om risico’s te nemen met andermans gezondheid. En dat is volgens mij de crux. Dus heb ik een alternatief conceptmailtje opgesteld voor in de toekomst:
“Waarde studenten,
Naar aanleiding van signalen die wij ontvangen hebben, drukken wij u nogmaals op het hart om het college van morgen niet bij te wonen zonder herstel- of vaccinatiebewijs of negatief testbewijs. Niet omdat dit moet, maar omdat u anders een ontzettende egoïst bent.
Met vriendelijke groet
P.S: En mocht u een soa hebben, gebruik dan een condoom.”
Advertentie.
