Over kerkvaders en kinderboeken
In de rubriek ‘Sprekend verleden’ nemen we een duik in de rijke Erfgoedcollecties van Tilburg University. Deze keer neemt Marian Papavoine van de Erfgoedcollecties Universiteitsbibliotheek je mee langs kerkvaders en kinderboeken.
In mijn vorige bericht beloofde ik nu iets te zeggen over de Augustinus collectie en de kinderboeken. Twee heel verschillende collecties, allebei aanwezig in de Tilburgse Universiteitsbibliotheek.
Eerst Augustinus. Als bibliothecaris ben ik nieuwsgierig naar de actualiteit. Alsjeblieft, meer dan 3500 resultaten alleen al voor het jaar 2022 (!) bij het zoeken in onze catalogus WorldCatDiscovery naar titels met Augustinus (of Augustine of Augustaine). Wie is die man? Een kerkvader; wat moet je daarmee?
Iedereen kan googelen, en meer dan 3500 resultaten in 2022 in universiteitsbibliotheken lijkt me duidelijk. “Augustinus helpt economie verder”, volgens een artikel van TiU hoogleraren Paul van Geest en Lans Bovenberg uit 2019, te vinden via onze Research Portal Pure.
In 2017 heeft de UB Tilburg op verzoek van de Tilburg School of Theology de Augustijnse collectie van de voormalige Bibliotheek van het Augustijns Instituut te Eindhoven opgenomen.
Met een stroom aan werken vanaf ongeveer 1500, een breed aanbod aan vertalingen van Augustinus’ werken in de verschillende moderne vreemde talen, zeer veel tekstcommentaren, studies over het leven en de leer van Augustinus, over de geschiedenis van de Orde der Augustijnen en nog veel meer. Te veel om op te noemen en allemaal in Tilburg te vinden.
Kinderboeken
En dan de kinderboekencollectie van het echtpaar Buijnsters-Smets. In 2014 heeft de bibliotheek van Tilburg University op verzoek van Helma van Lierop-Debrauwer, de toenmalige hoogleraar kinder- en jeugdliteratuur, de Buijnsters-Smets kinderboekencollectie verworven. Het betreft een bijzondere collectie oude Nederlandse kinderboeken (18e, 19e en vroeg 20e eeuw), in ruim veertig jaar bijeengebracht door het echtpaar Piet en Leontine Buijnsters-Smets (overleden in resp. 2022 en 2021).
Deze collectie vormde ook de grondslag voor hun publicaties over achttiende- en negentiende-eeuwse kinderboeken als de Bibliografie van Nederlandse school- en kinderboeken 1700-1800 (Zwolle 1997) en Lust en Leering (Zwolle 2001). Deze collectie van de UB Tilburg is in beheer bij de Brabant-Collectie.
De meeste titels zijn inmiddels digitaal beschikbaar en het is genoeglijk om door de collectie te bladeren en mooie oude plaatjes te kijken. In 2015 heeft het echtpaar Buijnsters-Smets ook een kleinere collectie moderne Nederlandse prentenboeken voor kinderen, van hun overleden dochter Simone aan de bibliotheek geschonken.
De titels zijn ingevoerd in de catalogus van de bibliotheek van Tilburg University, en zijn in één keer op te vragen door in het zoekscherm ‘nu:KBSK’ in te typen.
Collecties als data
Een kleinere set van deze titels wordt binnenkort aangeboden in het kader van ‘Collecties als data’. Onderzoek in bibliotheekcollecties is niet langer beperkt tot het lokaliseren en fysiek hanteren van collecties; het hoeft ook niet op te houden bij de toegang tot en het downloaden van gedigitaliseerde materialen.
Steeds meer aanbieders van inhoud in bibliotheken proberen bibliotheekcollecties te gebruiken en ze te presenteren als datasets die op verschillende manieren kunnen worden bewerkt door machines of met behulp van computerondersteunde hulpmiddelen en methoden.
‘Collecties als data’ is het idee dat collecties kunnen worden gebruikt als gegevens die onderzoekers met behulp van computers kunnen analyseren. Een taalonderzoeker kan bijvoorbeeld een computerprogramma gebruiken om snel duizenden pagina’s tekst te lezen en patronen te identificeren zoals onderwerpen of personen die worden genoemd.
Digitale of computationele onderzoeksmethoden zoals text mining, datavisualisatie, mapping en beeldanalyse automatiseren stappen in het onderzoeksproces waar mensen vele uren voor nodig zouden hebben, of die mensen zelfs onmogelijk handmatig kunnen uitvoeren. ‘Digital Humanities’ is het paraplubegrip en ‘Collecties als data’ valt onder die paraplu van wetenschappelijke activiteiten. Maar dat is nog een beetje toekomstmuziek. Augustinus als data, daar dromen we van.
Advertentie.
