Milou Deelen: ‘Vrouwen krijgen de schuld. Niemand heeft het over de verantwoordelijkheid van mannen’

Milou Deelen kreeg te maken met slutshaming en seksisme bij de Groningse studentenvereniging Vindicat. ‘Moeten vrouwen niet bij een vereniging gaan uit angst om aangerand of geslutshamed te worden?’

Het filmpje dat journalist, auteur en spreker Milou Deelen (28) in 2017 over haar grensoverschrijdende ervaringen bij Vindicat maakte, ging de hele wereld over. Vorige week was Deelen te gast bij het symposium Op of over de rand: de mores bij studentenverenigingen. Univers sprak haar voorafgaand aan het symposium.

Hoe is jouw leven veranderd sinds dat filmpje?

‘Alles is sindsdien anders. Ik was voor een studie Europese Talen en Culturen van mijn geboortestad Amsterdam naar Groningen verhuisd. Dus ik woonde en studeerde daar, ik had er vrienden. Dat hield ineens allemaal op, alsof het nooit echt bestaan had. Toen ik aan die studie begon had ik een beeld van mijn studiejaren: bepaalde verwachtingen, een toekomstperspectief. Dat was ook ineens weg.

‘Het ging allemaal heel snel. Een paar dagen nadat ik dat filmpje postte dacht ik: shit, ik kan hier niet meer wonen. Eerlijk gezegd was ik al langer ongelukkig in Groningen, maar ik was niet moedig genoeg om te zeggen: ik ga. Dat filmpje bleek een vrijbrief om weg te kunnen. Er zijn ondertussen ook hele fijne dingen gebeurd, want ik ben journalist geworden en ik heb het feminisme ontdekt.’

Wat is er sinds 2017 rond het thema grensoverschrijdend gedrag veranderd?

‘Toen ik me uitsprak was de MeToo-beweging er nog niet, dat was een half jaar later. Er zijn natuurlijk altijd mensen geweest die tegen seksueel overschrijdend gedrag hebben gestreden, maar na MeToo werd het pas echt een veelbesproken thema. Kijk maar naar de verontwaardiging rond The Voice of Holland.

‘En het feit dat drie grote Tilburgse studentenverenigingen, Vidar, Olof en Plato, zich nu uitspreken, dat was in de tijd van mijn filmpje ondenkbaar. Het is goed dat ze verandering willen en er openhartiger over willen zijn.’

De voorzitters van Olof, Plato en Vidar zijn alle drie man. Hoe belangrijk is het dat mannen hierover praten?

‘Bij veel evenementen en bijeenkomsten over dit onderwerp zitten er vooral vrouwen in de zaal. Maar die weten vaak al lang hoe het zit met grensoverschrijdend gedrag. Tegen die vrouwen zeg ik: neem nou allemaal eens een man mee. Een vriend, broer, vader of studiegenoot, het maakt niet uit. Het gaat erom dat mannen hier ook meer over horen.’

Marc Overmars moest begin vorig jaar weg als directeur voetbalzaken bij Ajax, omdat hij dickpics naar vrouwelijke collega’s stuurde. Een veelgelezen reactie op sociale media was dat ‘die vrouwen dan maar weg moeten’ en niet Overmars. Wat vind jij van zulke reacties?

‘Ongelofelijk, hé? Toch is victim blaming iets wat je vaak ziet: dat het slachtoffer, meestal een vrouw, de schuld krijgt. Niemand heeft het over Overmars’ eigen verantwoordelijkheid. Als hij die dickpics niet had gestuurd, zat hij er waarschijnlijk nog gewoon. Maar blijkbaar vinden we het dus makkelijker om vrouwen de schuld te geven. Dat is zo’n hardnekkig patroon geworden, we hebben vaak niet eens door dat we het doen.’

Vorig jaar zomer kwam het Amsterdamse studentencorps ASC/AVSV in opspraak nadat mannelijke leden vrouwen in een toespraak ‘hoeren’ en ‘sperma-emmers’ noemden. Voor het nieuwe collegejaar meldden zich ook weer nieuwe vrouwelijke leden aan. Waarom zou je als vrouw nog lid willen zijn van zo’n vereniging?

‘Vrouwen mogen daar toch ook gewoon bij als ze dat willen? In jouw vraag ligt de verantwoordelijkheid bij de vrouwen, terwijl zij meestal niet degenen zijn die zulke uitspraken doen. Ik denk dat deze vrouwen het gewoon leuk vinden om bij een vereniging te gaan, en moeten ze dat dan niet doen omdat ze bang zijn om aangerand of geslutshamed te worden? Wat ook meespeelt om bij zo’n vereniging te gaan is dat vrienden al lid zijn, of dat ouders vroeger lid zijn geweest.’

Bij studentenverenigingen wordt veel gedronken. Hoe groot is de rol van alcohol bij grensoverschrijdend gedrag?

‘Dat vele zuipen is voor sommige studenten een onderdeel van de studentencultuur. Maar bij verenigingen is de druk om mee te drinken wel heel erg groot. In mijn tijd in Groningen móesten we gewoon meedrinken. Als je zoveel drinkt terwijl je op seksueel gebied je grenzen (nog) niet kent, kan daar misbruik van worden gemaakt. Drank en seksisme samen is echt een giftige cocktail.’

Waarom mogen mannen eigenlijk meer dan vrouwen?

‘Vanwege seksisme, en dat is al eeuwenlang zo. Mannen mogen ook meer op het gebied van seks. Als een man veel bedpartners heeft gehad, dan is dat een ‘mooie actie’. Als een vrouw veel bedpartners heeft gehad is ze geen ‘wifey material’ meer. Dat is trouwens echt de stomste term die ik ooit heb gehoord.

‘Weet je wat ik zelf heel verwarrend vond? Jongens lulden mij letterlijk het bed in. Vaak hadden we dan seks, maar niet altijd, omdat ik dat ook weleens niet wilde. Maar vervolgens werd ik geslutshamed. Dan denk ik: nou, lekker ben jij!

‘Als je vanuit het perspectief van mannen kijkt, dan is het toch ook fijner als vrouwen veel sekspositiever zijn, dat ze niet bang hoeven zijn dat ze de slet zijn? Daar plukt een man toch ook de vruchten van? Dat is echt voor iedereen leuker.’

Wordt er onder studenten te weinig op een goede manier over seks gepraat?

‘Je kunt elkaar best simpele vragen stellen: was het fijn, was het leuk, heb je ervan genoten, heb je iets tegen je zin gedaan, heb je een orgasme gehad, of er een gefaket? Vrouwen praten daar inmiddels iets meer over, denk ik. Bij mannen is het vaak toch stoerdoenerij. Ook in studentenhuizen zou het ongemak er vanaf moeten, je moet je er comfortabel bij gaan voelen om erover te praten.’

In een eerder interview zei je dat overal seksisme heerst, maar dat je het nooit zo erg hebt meegemaakt als bij de corpora. Waarom is seksisme daar zo hardnekkig?

‘Je verandert die cultuur niet zomaar. Ouderejaars zijn in een bepaalde groepsdynamiek meegegaan, eentje van zo hard mogelijk meedrinken, meeschreeuwen en zo stoer mogelijk doen, en dat op basis van ouderwetse normen. Als eerstejaars durf je echt niet te zeggen: goh, zullen we het eens over consent hebben? Het gaat nu trouwens over mannen die seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen, maar soms zijn het ook vrouwen. Dat is misschien een nog wel groter taboe.’

Jij bent feminist. Hoe vaak moet je uitleggen dat een feminist niet iemand is die per definitie boos is op mannen?

‘Heel vaak. In mijn eigen bubbel niet meer, hoor. Maar daarbuiten moet ik eigenlijk altijd uitleggen dat feminisme niets te maken heeft met anti-man zijn. Het is ook niet pro-vrouw. Het gaat om gelijkwaardigheid. Ik houd er bijvoorbeeld niet van als mensen zeggen dat vrouwen de wereld moeten leiden, daar gaat het niet om. Feminisme betekent ook niet dat vrouwen van alles van mannen af willen pakken. Ik denk dat feminisme goed is voor zowel vrouwen als mannen.’

_Advertentie.