Docent Rens Koenraad schrijft zelf wetsvoorstel vergisrecht: ‘Vergissing van burger mag niet meer leiden tot draconische maatregelen’
Om een nieuwe Toeslagenaffaire te voorkomen moet er een vergiswet komen. De kabinetsplannen daarvoor zijn niet genoeg en duren te lang, vindt docent Bestuursrecht Rens Koenraad. Daarom komt hij zelf maar met een initiatiefvoorstel. Met hulp van andere deskundigen en de Tweede Kamer hoopt hij dat zijn wet snel wordt ingevoerd.
Een mens kan zich vergissen. Maar de overheid heeft daar over het algemeen weinig boodschap aan, zo ontstond het Toeslagenschandaal. Kabinet, daar moet je wat aan doen, stelde Pieter Omtzigt in 2021 in een motie, die ook door de Tweede Kamer werd aangenomen. Rens Koenraad, docent Bestuursrecht aan Tilburg University, is het daar van harte mee eens. Maar wat hem betreft duren de plannen van het kabinet te lang en is het te weinig. Daarom komt hij nu maar zelf met een wetsvoorstel.
Op LinkedIn maakte Koenraad vorige maand een opzet van zijn voorstel voor een vergiswet wereldkundig. Met het verzoek aan juristen of andere deskundigen om het vooral te peer reviewen en te voorzien van op- of aanmerkingen. ‘Mensen kunnen reageren, wie er iets van vindt, kan er iets over zeggen.’
‘Mijn voorstel is dat als je in de communicatie met een bestuursorgaan een vergissing maakt, het niet zo kan zijn dat je per kerende post een terugvordering krijgt,’ stelt Koenraad. ‘Als een burger iets niet duidelijk maakt, dat die burger dan ook de kans krijgt iets te herstellen. Bij een toeslag bijvoorbeeld. Als je vergeet een nota toe te voegen, dan kan de Belastingdienst nu alles in één keer terugvorderen. Dat is een drama, dat zag je bij het Toeslagenschandaal.’
Ervaringsdeskundigen
Koenraad heeft al contact met CDA-kamerlid Inge van Dijk, zij wil zich inzetten om het wetsvoorstel in de Kamer ingediend te krijgen. Maar eerst moeten nog wel de puntjes op de i gezet worden. Koenraad vraagt daarom niet alleen commentaar van collega-juristen, maar ook van mensen uit de praktijk. ‘Ik ga alle instanties af: Belastingdienst, Dienst Toeslagen, DUO, VNG, UWV en Divosa, de club waarin de sociale diensten zich hebben georganiseerd.’
‘Voordat je een sanctie oplegt, vraag je eerst om uitleg. Eerst vragen, dan schieten’
‘Begin juli wil ik deskundigenbijeenkomsten plannen. Om met elkaar aan tafel te gaan zitten en het uitvoerbaar te maken. Hoe gaan we van vergisrecht een succes maken? De uitnodigingen zijn deze week de deur uit gegaan. Met die informatie kan dit voorstel alleen maar beter worden. Ik wil niet alleen dat het wet, maar ook dat het uitvoerbaar wordt. Als het een dode letter wordt, gaat het vertrouwen van de burger niet omhoog, maar juist omlaag. Je moet voorkomen dat nog een groter deel van Nederland gaat afhaken.’
Vergissen moet kunnen
Toch heeft het kabinet niet stilgezeten na de motie Omtzigt, weet Koenraad. Er wordt al gewerkt aan een wetsvoorstel, de Wet versterking waarborgfunctie Awb, die zou het bestuursrecht vriendelijker moeten maken. In die wet krijgt de burger bij de bestuursrechter de kans om fouten te herstellen, iets wat de overheid al lang kan. Voor Koenraad is dat veel te laat, herstellen moet eerder kunnen. En daarvoor dient dus ook zijn vergiswet.
‘De vergiswet is een aanvulling op het wetsvoorstel van het kabinet, en wat mij betreft een verrijking. Maar het staat er wel los van. Omdat het anders te lang duurt. Het houdt in dat voordat je een sanctie oplegt, je eerst vraagt om uitleg, om invulling.’ Het is de kracht van eenvoud, aldus Koenraad: ‘Eerst vragen, dan pas schieten. De burger krijgt dan minder snel een boete op de mat, dat is wat iedereen wil, of zegt te willen. De bottom line is dat kleine vergissingen niet mogen leiden tot draconische maatregelen.’
Wat Koenraad betreft kan het allemaal niet snel genoeg gaan. ‘Ik wil in juli en augustus aan de slag gaan om het wetsvoorstel compleet te krijgen. Om in september het initiatiefvoorstel in de Tweede Kamer in te dienen. Ik wil haast maken, want de ambtelijke molens draaien langzaam.’
Advertentie.
