Last van pesten of ander ongewenst gedrag? Dit is hoe de vertrouwenspersoon je verder helpt

Wat als je op de universiteit te maken krijgt met pestgedrag, discriminatie of seksueel misbruik? Vertrouwenspersonen bieden een veilige plek om je verhaal te delen. Kristel van Oosterbosch legt uit: ‘Als iemand zich meldt, gaan we daar naast en achter staan. Alles gebeurt in samenspraak, zodat de melder de controle houdt.’

Wat houdt de rol van een vertrouwenspersoon precies in? 

‘Ik ben vertrouwenspersoon ongewenst gedrag, zowel voor medewerkers als studenten. Dit betekent dat iedereen die te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag, zoals intimidatie, pesten, discriminatie of seksueel ongewenst gedrag, bij mij en andere vertrouwenspersonen terecht kan.

‘We vangen melders op, begeleiden ze en zorgen dat er een gesprek op gang komt over wat er is gebeurd. Daarnaast geven we gevraagd en ongevraagd advies aan het College van Bestuur en verzorgen we voorlichting binnen de universiteit, zodat mensen weten dat ze bij ons terecht kunnen.’

Hoe verschilt de rol van een vertrouwenspersoon van andere ondersteunende functies binnen de universiteit, zoals decanen, psychologen of een ombudsfunctionaris?

‘We bieden andere hulp dan deze ondersteuners. Zo richten studentenpsychologen en studentendecanen zich vooral op de individuele opvang van studenten met psychische problemen, studieproblemen of bijzondere omstandigheden. 

‘Een ombudsfunctionaris is een neutrale bemiddelaar die helpt bij het oplossen van conflicten van studenten of medewerkers en de universiteit, vooral wanneer de gebruikelijke kanalen niet tot een oplossing leiden. Zij bekijken problemen vanuit zowel het perspectief van de melder als de organisatie en kunnen doorverwijzen of bemiddelen om tot een oplossing te komen. 

‘Vertrouwenspersonen zijn er voor mensen die te maken hebben met onveilige situaties of grensoverschrijdend gedrag, zoals intimidatie, pesten of discriminatie. We staan naast en achter de melder en bieden een luisterend oor. Ook begeleiden we hen door samen te verkennen welke stappen mogelijk zijn, zodat zij goed kunnen afwegen welke actie ze willen nemen. Het gezamenlijk onderzoeken van de opties is hierbij een belangrijke meerwaarde.’

Jullie werken dus met een heel team van vertrouwenspersonen. Hoe ziet dat team eruit?

‘We hebben momenteel vijf interne vertrouwenspersonen en één externe vertrouwenspersoon in dienst, die zich specifiek richten op ongewenst gedrag. Daarnaast is er een vertrouwenspersoon voor wetenschappelijke integriteit. Alle vertrouwenspersonen vervullen naast deze rol ook andere functies binnen de universiteit; zo ben ik bijvoorbeeld ook loopbaancoach en trainer bij Student Career Services. Het is belangrijk om te weten dat we onafhankelijk werken.’

Hoe werkt dat in de praktijk? Wat gebeurt er als iemand zich bij jullie meldt?

‘Het begint meestal met een mail, waarna we samen een afspraak inplannen. Vaak is dat een fysieke afspraak op de campus, maar het kan ook online. Tijdens het eerste gesprek is het aan de melder om te delen wat diegene wil. We bespreken samen wat er is gebeurd, wie erbij betrokken zijn en of er sprake is van ongewenst gedrag. 

‘Het is belangrijk dat de melder de controle behoudt over wat er met de melding gebeurt. Sommige mensen hebben alleen behoefte aan een luisterend oor, terwijl anderen graag verdere stappen willen zetten, zoals het starten van een formele klachtprocedure.’

Zijn jullie verplicht om actie te ondernemen, bijvoorbeeld bij ernstige meldingen zoals verkrachting?

‘We doen niets zonder overleg met de melder. Dat is een heel belangrijk uitgangspunt. Als er echter sprake is van een strafbaar feit zoals verkrachting, dan is de politie de partij die dat onderzoekt, niet wij. We kunnen de melder dan wel helpen bij het zoeken naar ondersteuning, zowel binnen als buiten de universiteit. Maar ook hier geldt: alles gebeurt in samenspraak met de degene die zich bij ons meldt.’

Wat voor soort meldingen komen het vaakst voor?

‘In 2023 hadden we 56 meldingen van ongewenst gedrag, 17 werk- en studiegerelateerde problemen en een tiental overige meldingen. Onder ongewenst gedrag valt onder andere intimidatie, discriminatie, pesten en stalking. Maar elke situatie is anders, en in sommige gevallen overlappen problemen elkaar. Bij medewerkers gaat het bijvoorbeeld vaak over communicatieproblemen of conflicten met leidinggevenden.’

Zijn de meldingen altijd gerelateerd aan de universiteit, of kunnen ze ook over het studentenleven gaan?

‘De universiteit heeft de afgelopen tijd haar verantwoordelijkheid genomen voor wat er buiten de muren van de instelling gebeurt. Zo is er geïnvesteerd in het opleiden van vertrouwenscontactpersonen voor studie- en studentenverenigingen. Dit zijn medestudenten of (oud-)verenigingsleden bij wie melders als eerste terechtkunnen om hun verhaal te delen. 

‘Voor melders is het vaak laagdrempeliger om eerst naar een vertrouwenscontactpersoon te gaan dan direct naar de vertrouwenspersonen van de universiteit. De vertrouwenscontactpersoon kan, indien nodig, de melder doorverwijzen naar een vertrouwenspersoon van de universiteit.’

Hoe zorgt u ervoor dat mensen de stap naar een vertrouwenspersoon durven te zetten, vooral als ze zich ongemakkelijk voelen om hulp te zoeken?

‘We hebben nu een groter team, wat ons meer ruimte geeft om zichtbaar te zijn en ons werk verder te professionaliseren. Zo hebben we in augustus een filmpje opgenomen dat tijdens de introductieweek aan alle eerstejaars werd getoond. Daarnaast werken we aan zichtbaarheid binnen de universiteit, zoals in nieuwsbrieven. 

‘We zijn op dit moment ook aan het onderzoeken welk digitaal meldsysteem er naast de huidige werkwijze nog toegevoegd kan worden, zodat het mogelijk wordt om anoniem een melding te maken.’

Wat hoopt u op de lange termijn te bereiken met uw werk als vertrouwenspersoon?

‘Ik wil bijdragen aan een diepgaande cultuurverandering binnen de universiteit. De aandacht voor sociale veiligheid en de rol van vertrouwenspersonen is de laatste tijd gegroeid, en dat momentum moeten we vasthouden. Het doel is dat studenten en medewerkers ons moeiteloos weten te vinden wanneer dat nodig is. 

‘Dit betekent niet alleen dat we de zichtbaarheid van vertrouwenspersonen vergroten, maar ook dat we werken aan het versterken van bewustwording rondom grensoverschrijdend gedrag.

‘Ik herhaal hierbij graag de woorden van regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld Mariëtte Hamer: het is cruciaal dat jonge mensen leren hoe ze grenzen moeten aangeven en respecteren, ook met het oog op de nieuwe Wet Seksuele Misdrijven, waarin consent een belangrijke rol speelt. 

‘Studenten van nu zijn de leiders van morgen, en daarom is het essentieel dat zij dat bewustzijn meenemen in hun verdere leven. Elke stap die we zetten, draagt bij aan een veiliger en inclusiever klimaat waarin iedereen zich gehoord en gerespecteerd voelt.’

De vertrouwenspersonen zijn er voor iedereen aan Tilburg University. Zij vormen het aanspreekpunt voor medewerkers, studenten en gasten die te maken hebben met ongewenst gedrag, zoals (seksuele) intimidatie, pesten of discriminatie. Heb je zelf vragen of twijfel je waar je terecht kunt met je verhaal? Neem contact op met een vertrouwenspersoon.

_Advertentie.