Van André Hazes tot Disney-prinses: theatersportvereniging Rataplan speelt een thuiswedstrijd vol verrassingen 

Een magische broccoli die een Disney-prinses redt van haar gemene stiefmoeder, of het ontstaan van de Hazes-klassieker ‘Bloed, Zweet en Tranen’ in de Gouden Eeuw: voor theatersportvereniging Rataplan is geen scène te absurd. Tijdens een wedstrijdavond in de Blackbox vliegen de improvisatiespellen, plastic rozen en energie je om de oren.

Terwijl heel Tilburg op zonnige terrassen van een zomerse donderdagavond geniet, wordt er in het donkere Blackbox-theater al volop ‘gewupt’. Op het podium staat de presentator van vanavond, Huub Jansen (60). Jansen is weliswaar geen student meer, maar wel enthousiast Rataplan-lid. In de zaal schudt het publiek heen en weer op hun stoelen.

‘We doen even alsof we in een achtbaan zitten,’ roept Jansen. ‘Beugels om, maak het geluid alsof we in de achtbaan omhooggaan… en naar links!’ De hele zaal doet enthousiast mee.

Rataplan is een studentenvereniging voor improvisatietheater – een genre dat je misschien kent van het tv-programma De Lama’s. En ‘wuppen’, dat is binnen de theatersport jargon voor warming-up. Vanavond speelt Rataplan een thuiswedstrijd: voor een publiek van zo’n twintig mensen nemen ze het op tegen hun zustervereniging ‘Tegen Beter Weten In’, uit Utrecht.

En dat het publiek een beetje warm is, is erg belangrijk. Bij improvisatietheater spelen de mensen op de tribune namelijk een cruciale rol. Tijdens de avond leveren toeschouwers input voor de ‘games’ die gespeeld worden – korte, geïmproviseerde scènes van maximaal vijf minuten, elk met een unieke opzet en spelregels.

Plastic rozen

Toeschouwers beoordelen de ‘games’ ook. Op alle stoelen ligt een plastic roos en een dubbelzijdig kaartje met de namen ‘Rataplan’ en ‘Tegen Beter Weten In’. ‘Het kaartje gebruik je om te stemmen,’ legt presentator Jansen uit. ‘En de roos? Die mag je op het podium gooien als je vindt dat een speler het goed doet.’  

Op het podium staan vanavond de Rataplan-leden Harm-Jan Neutel (37), Ymke Uijtdewilligen (35), Job van den Bergh (27) en Yannick van Glabbeek (33). De jury – bestaande uit ‘de rechter’, Robin de Brouwer (27) en ‘de linker’, Alex van Tilburg (24) – is gehuld in toga’s en beoordeelt de scènes op inhoud en techniek. Ze worden, zoals altijd, ontvangen met luid boe-geroep, op verzoek van Jansen.

Theatersport lijkt in opzet verrassend veel op voetbal: teams spelen thuis- of uitwedstrijden, er zijn overtredingen, en wie te lang nadenkt of iets ongepast zegt, kan een gele of rode kaart krijgen. De straf? Een geïmproviseerde ode zingen op het podium.

Post-its en Hazes

Er worden tijdens deze avond twaalf games gespeeld. Rataplan trapt af met een game getiteld ‘Het Refrein.’ ‘Ik zoek een nummer en een tijdperk,’ vraagt van Glabbeek het publiek. Al snel komen de suggesties: Bloed, Zweet en Tranen en de Gouden Eeuw. Het is aan Rataplan om te laten zien hoe deze Hazes-klassieker in de zeventiende eeuw tot stand kwam.

Wat volgt, is een absurde scène waarin uitgeputte ontdekkingsreizigers – na een barre tocht vol bloed, zweet en tranen – aankomen op een eiland waar Van den Bergh en Uijtdewilligen als bewoners in paniek zijn want, zoals Van den Bergh het melodramatisch stelt: ‘De koek is op.’ De ontdekkingsreizigers hadden gelukkig genoeg koek meegenomen.

Na elke ronde beelden beide teams hun scène uit in een ‘tableau vivant’ – een levend schilderij. Op dat moment stemt het publiek. De ontdekkingsreizigers van Rataplan winnen de eerste ronde.

Na vier games en zelfs een rode kaart voor Tegen Beter Weten In, is het tijd voor pauze. Maar niet voordat het Utrechtse team het publiek vraagt zinnen of woorden op post-its te schrijven. Die blijken in de tweede helft cruciaal: spelers moeten willekeurige kaartjes van de vloer rapen en de tekst direct verwerken in hun scène – hoe absurd ook.

De magische broccoli

Als een van de laatste games speelt Rataplan de ‘Cinematic Mismatch’, bedacht door Rataplans eigen Van Glabbeek. Bij deze game moeten er in de scène aspecten van twee verschillende filmgenres en één specifiek voorwerp voorkomen. Het publiek geeft de ingrediënten: film noir, Disney en een magische broccoli.  

Er ontstaat een scène waarin een Disney-prinses (Van den Bergh) gevangenzit in een toren, opgesloten door haar stiefmoeder (Neutel). Ze wordt uiteindelijk gered door een hap van de magische broccoli (Uijtdewilligen), die al jaren in de koelkast ligt. De broccoli geeft haar superkrachten én een prinsessenjurk. Op het moment dat Van den Bergh opspringt en speelt dat hij verandert in een prinses, barst de zaal in lachen uit. 

Na ruim twee uur improvisatietheater ligt het toneel bezaaid met felgekleurde post-its en plastic rozen. Terwijl de jury in beraad gaat, improviseren beide teams een muzikaal slotstuk, als toegift. Na enkele minuten is de jury eruit. Het verschil is minimaal – slechts één punt – maar genoeg voor de overwinning: Rataplan wint de thuiswedstrijd met 50 punten.