Bijbanen hoogleraren verdwijnen automatisch uit register: ‘Wist ik niet’

Waarom lukt het sommige hoogleraren maar niet om de registratie van hun bijbaan actueel te houden? Ze moeten beter opletten, maar hebben ook een excuus: sommige universiteiten verwijderen de informatie na drie jaar automatisch van de website.

Universiteiten maken het hun personeel niet altijd makkelijk om open en transparant te zijn. Hoogleraren moeten allemaal hun nevenfuncties melden, maar bijvoorbeeld in Utrecht en Rotterdam verdwijnen deze na een tijdje automatisch weer van de website.

Dat doen we om te voorkomen dat verouderde informatie online blijft staan, zeggen de woordvoerders van deze universiteiten tegen het Hoger Onderwijs Persbureau.

Ook speelt mee dat hoogleraren toestemming moeten hebben voor hun bijbaan. Die toestemming vervalt bij deze universiteiten na drie jaar en dan verdwijnt de nevenfunctie automatisch uit het centrale register en van de persoonlijke pagina van de hoogleraar. Ook als die ondertussen gewoon blijft bijklussen.

Belastingadviseur

Nevenfuncties liggen soms in het verlengde van het wetenschappelijke werk van hoogleraren. Fiscalisten zijn bijvoorbeeld ook belastingadviseur en hoogleraren ondernemingsrecht werken als advocaat voor grote bedrijven. Zo’n bijbaan staat, als het goed is, in het register van nevenfuncties én op de persoonlijke profielpagina.

Uit twee recente onderzoeken in het fiscaal– en ondernemingsrecht bleek dat relatief veel hoogleraren een bijbaan hebben en dat die zeker niet altijd in het register of op hun website staan.

Na de berichtgeving hierover nam de Tweede Kamer twee weken geleden met ruime meerderheid een motie aan die de regering oproept om hier afspraken over te maken met de universiteiten. Nevenfuncties kunnen tot belangenverstrengeling leiden ‘en het vertrouwen in de wetenschap aantasten’, staat in die motie. Daarom zou voortaan van alle hoogleraren ‘volledige, kloppende en vindbare informatie over commerciële nevenwerkzaamheden’ beschikbaar moeten zijn, oordelen de politici.

Dat lijkt een hele klus. Universiteiten zijn immers afhankelijk van de door hoogleraren aangeleverde informatie. Maar dat is niet het hele verhaal.

‘Gemist’

De Universiteit Utrecht bevestigt dat de registraties van bijbanen een ‘automatische vervaldatum’ kennen van drie jaar. Het idee is dat hoogleraren jaarlijks een herinnering krijgen om hun gegevens te controleren. Ook moet het onderwerp bij functioneringsgesprekken ter tafel komen.

Dat was bijzonder hoogleraar ondernemingsrecht Paul de Vries ontgaan. Naast zijn werk aan de Universiteit Utrecht is hij partner bij advocatenkantoor Houthoff. Maar dat stond niet in het Utrechtse register. Een paar weken geleden legde hij desgevraagd uit dat hij de ‘vervaldatum had gemist’. Eerder stond zijn bijbaan wel gewoon in het register en op zijn profielpagina, benadrukte hij.

Ook twee hoogleraren van de Erasmus Universiteit, Kleis Broekhuizen en Emanuel van Praag, schreven dat ze wel degelijk toestemming hadden voor hun bijbanen, al stonden die niet meer geregistreerd. En de Maastrichtse hoogleraar Hans van den Hurk maakte in april melding van ‘technische problemen’, waardoor zijn registraties van de site waren verdwenen.

Aan de Universiteit Maastricht is het invoeren van een einddatum optioneel, laat een woordvoerder weten. Als er een einddatum wordt gebruikt, verdwijnt nevenwerk ook daar automatisch van de website.

In Rotterdam is zo’n vervaldatum standaard. Bovendien krijgen niet alle medewerkers daar een automatisch geheugensteuntje. Voor de bijzonder hoogleraren loopt het proces namelijk nog op papier. Dit leidt ertoe ‘dat het actueel houden van het nevenwerkregister in de praktijk soms lastig is’, erkent de Erasmus Universiteit.

Politiek

Kamerleden snappen niet waarom de registraties verdwijnen. Zij moeten zelf ook hun financiële belangen openbaar maken. En ieder geschenk van vijftig euro of meer moeten ze opgeven, vertelt Sandra Beckerman van de SP. ‘Dat je die registraties automatisch laat vervallen vind ik onzin.’ Maar hoogleraren hebben volgens haar ook een eigen verantwoordelijkheid. ‘Zeggen dat je het niet in de gaten had… dat kan ook niet.’

Je bijbanen bijhouden kan nooit moeilijk zijn, beaamt NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger, die twee weken terug de motie met de SP en GroenLinks-PvdA indiende. ‘Het is belangrijk dat universiteiten, hoogleraren en financiers de verantwoordelijkheid voelen om dit op orde te houden. Dat is essentieel voor het vertrouwen in de wetenschap.’

Dat onderschrijft Luc Stultiens van GroenLinks-PvdA. ‘Dit nieuws over de vervaldatum laat precies zien waarom onze motie zo belangrijk is. De universiteiten moeten echt meer prioriteit geven aan transparante en actuele informatie.’

Profs

Een Leidse hoogleraar uit een totaal ander vakgebied, zonder betaalde bijbanen, wist inderdaad niet dat nevenfuncties konden vervallen. ‘Maar dat had ik, denk ik, wel kunnen weten. We krijgen jaarlijks een herinnering om de nevenwerkzaamheden bij te werken.’

Een andere hoogleraar, verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, meent dat haar collega’s dit inderdaad allemaal wel zouden moeten weten. Ook de bijzonder hoogleraren. ‘Zo bijzonder is een bijzonder hoogleraar nu ook weer niet.’

_Advertentie.