Niemand die het weet

Wanneer ben je oud genoeg om dood te gaan? Laatst zag ik de online documentaire Being 97 over de Amerikaans filosoof en psycholoog Herbert Fingarette. In zijn werkzame leven schreef Fingarette (97 ten tijde van de documentaire) veel over de dood. Dat deed hij op een bijna koddige manier.

Fingarette vond angst voor de dood maar irrationeel. Want, zo schreef hij, na dit leven is er niets. En waarom zou je bang zijn voor niets? Bovendien: hoe kun je lijden onder wat dan ook, als je er zelf toch al niet meer bent? Of zoals Mulisch het ooit zei: “Dood ben je alleen maar voor de levenden, niet voor jezelf.”

Nee, de dood deerde Herbert Fingarette niet. Maar dat was toen hij midden zeventig was. Nu, twintig jaar later, is hij niet meer zo zeker van zijn zaak. Het einde boezemt hem angst in, want “I still would like to hang around.” Hoe dunner de scheurkalender van zijn leven wordt, des te meer piekert Herbert. Wat is de reden van dit alles? “There must be something I’m missing. I wish I knew.”

Maar niemand die het weet. Oké, het leven is bedoeld om te leven – en om dood te gaan aan het eind. Maar wat moet Fingarette in hemelsnaam met de laatste velletjes van zijn scheurkalender? Verder dan “waiting till I have to say goodbye” komt hij niet.

Dan luistert Fingarette naar de klanken van een strijkkwartet. Het is een muziekstuk dat zijn vrouw Leslie heel mooi vond. Fingarette heeft er niet meer naar durven luisteren sinds haar uitvaart, 7 jaar geleden. Zeventig jaar waren ze getrouwd. En nu? “Now half of me is gone.” Ja, Fingarette rouwt nog steeds om Leslie, precies zoals hij ook nog steeds van haar houdt. Want rouw is de achterkant van de liefde. Twee kanten van dezelfde medaille.

Als kijker kun je alleen maar met hem meevoelen, terwijl hij vragen stelt waarop niemand het antwoord heeft. Het is wat het is. Je wordt geboren tegen je zin en je gaat dood tegen je zin. En daartussenin moet je maar zien te overleven.

_Advertentie.